
De energiemarkt in beweging
De werking van de energiemarkt
Om de effecten van de onzekerheid in de energiemarkt inzichtelijk te maken, zet Wilko Schuijff, hoofd Sourcing & Pricing bij Eneco kort uiteen hoe deze markt werkt: “De energieprijzen op de groothandelsmarkt komen tot stand door vraag en aanbod. Leveranciers kopen energie van verschillende producenten en/of handelaren op basis van voorspellingen van het energieverbruik van klanten. Soms kopen leveranciers energie ver vooruit in, voor bijvoorbeeld over een jaar. Dit noem je future trading. Maar leveranciers kunnen ook tot op het laatste moment - vanaf een dag van tevoren – energie verhandelen die ze te veel of te weinig hebben ingekocht. Dit noem je spot trading.
Het is belangrijk dat het net in balans blijft. Want als de vraag naar stroom groter is dan het aanbod, kan er een stroomstoring ontstaan. Hier speelt de nationale netbeheerder TenneT een cruciale rol. Zij zorgen bijvoorbeeld voor goede verbindingen tussen elektriciteitsnetwerken, ook over de grens, maar geven ook opdracht aan marktpartijen om eventuele onbalans te corrigeren én berekenen hiervoor onbalanskosten en/of -opbrengsten door aan marktpartijen die deze onbalans veroorzaken.
“De coronacrisis, de klimaatcrisis en de oorlog in Oekraïne zorgen voor grote onzekerheid over de beschikbaarheid van energie, nu en op termijn. Dat drijft de spanningen op de energiemarkt op."
- Wilko Schuijff, hoofd Sourcing & Pricing bij Eneco

Grillige factoren
Ook het weer wordt steeds bepalender voor de prijs van energie omdat er steeds meer windmolens en zonnepanelen zijn. Sinds 2014 is de totale opwek van alle zonne-installaties in Nederland op zonnige dagen ruim twintig keer zo groot geworden. Op topdagen kan zonne-energie al ongeveer 30% van de vraag naar stroom afdekken. Mijn duurzame hart is daar enorm trots op, maar dit heeft ook grote gevolgen voor de energieprijs, de inkoop op de energiemarkt en de levering aan klanten.
Voorbeeld van extreme fluctuaties
Een zonnige dag zorgt voor bedrijven en consumenten met zonnepanelen voor veel eigen stroomopwek. Zij nemen dan minder energie af bij hun leverancier. Wat ze nodig hebben, wekken ze immers zelf op. Wilko: “Maar hun energieleverancier heeft dan wél energie voor ze ingekocht: je weet een jaar van tevoren namelijk niet of de zon gaat schijnen en op een bewolkte dag moet je ook leveren.
Het gevolg is dat marktpartijen nu bij mooi weer massaal hun overschotten op de energiemarkt dumpen. Soms leidt dat tot extreem lage prijzen. Die dezelfde avond als de zon weg is, weer torenhoog kunnen staan. Want dan is er veel minder tot geen zonne-energie meer beschikbaar, terwijl het elektriciteitsverbruik juist ’s avonds piekt – als iedereen de lichten aandoet. En die stroom wordt dan vaak weer voor een groot deel uit gas opgewekt. waarvan de prijzen nu dus enorm hoog staan.

Afbeelding: Energieopwek in gigawatt, per uur op 28 augustus 2022.
De gele curve weergeeft de opwek van zonne-energie. Bron: energieopwek.nl

Afbeelding: Prijsontwikkeling in euro, per twee uur op 28 augustus 2022.
Grillige factoren beïnvloeden de energieprijzen. Bron: epexspot.com
Blik vooruit
Inspelen op marktschommelingen
