De energiebronnen van Eneco
Aftapwarmte
Wat is aftapwarmte?
Elektriciteit kun je op veel manieren opwekken. Met windturbines bijvoorbeeld of zonnepanelen, en ook in elektriciteitscentrales. Deze centrales gebruiken stoomturbines bij het produceren van elektriciteit. De centrales tappen een deel van de stoom in de turbines af om warmte te maken voor de warmtenetten van Eneco. Door het aftappen van warmte maakt de centrale wel iets minder stroom, maar in totaal produceert hij meer energie. Het totale energierendement van een centrale gaat dus omhoog door het aftappen van warmte.
Technieken en toepassingen
Het belangrijkste onderdeel bij elektriciteitsproductie is de generator. Je kunt een generator in beweging brengen met stromend water (waterkrachtcentrales), wind (windturbines) of stoom. Elektriciteitscentrales doen het met stoom. Bij het verbranden van bijvoorbeeld gas, biomassa of restafval wordt in een ketel stoom gemaakt. Deze hete stoom gaat op hoge druk door een stoomturbine. Hierdoor gaat de generator bewegen en elektriciteit maken. Voor aftapwarmte gebruiken we de hete stoom uit de turbines om water voor de warmtenetten te verwarmen. Elektriciteitscentrales die stroom én warmte produceren heten warmtekrachtcentrales.
Moderne gasgestookte centrales hebben een stoom- en gasturbine. De stoomturbine in deze STEG-centrales (SToom En Gas) wordt aangedreven door de restwarmte van de gasturbine. Zo gaat het rendement van de centrale omhoog. Het rendement neemt nog verder toe door het aftappen van warmte in de stoomturbine.
Duurzaamheid van de warmte
Warmte is duurzaam als je het maakt met hernieuwbare bronnen en als je weinig CO₂ uitstoot bij de productie of het gebruik.
Aftapwarmte heeft een zeer lage CO₂-emissie, maar is nog niet in alle gevallen hernieuwbaar. Warmte van een STEG-centrale bijvoorbeeld is nu niet hernieuwbaar, omdat een STEG aardgas gebruikt. Zodra een STEG overschakelt op groen gas of groene waterstof is de warmte wel hernieuwbaar. Bij afvalverbrandingsinstallatie bestaat de brandstof deels uit afvalhout, papier en voedselresten. Dat deel is hernieuwbaar. Warmte uit de biomassacentrale van AVR is 100% hernieuwbaar. Dat komt omdat deze centrale alleen afvalhout verbrandt. Voor dit hout is geen andere toepassing mogelijk.
In 2020 was 52% van de warmte die Eneco inkocht bij de afvalcentrale van AVR hernieuwbaar. Dit percentage wordt jaarlijks landelijk centraal vastgesteld. Hierbij tellen de rookgassen ook mee. Bij AVR hebben de rookgassen geen negatieve invloed. AVR vangt de rookgassen namelijk voor 100% af en reinigt ze in een rookgasreinigingsinstallatie.
Voor- en nadelen
Door het aftappen van warmte neemt het rendement van de centrales toe. Dit komt omdat de centrales meer energie kunnen maken met dezelfde hoeveelheid brandstof. Een ander voordeel is dat er in totaal minder CO₂ ontstaat bij de productie. Een nadeel is dat STEG-centrales aardgas gebruiken en dat bij verbranding CO₂ vrijkomt. Door in de toekomst bijvoorbeeld groen gas of waterstof te gebruiken, wordt de warmte van STEG-centrales hernieuwbaar. De CO₂-uitstoot kan verder verminderen door nog efficiënter warmte te maken.
Eneco en aftapwarmte
In Den Haag, Rotterdam en Utrecht/Nieuwegein gebruiken we aftapwarmte voor onze warmtenetten. De aftapwarmte komt van de lokale elektriciteitscentrales (STEG’s). In Rotterdam gebruiken we ook aftapwarmte van de afvalverwerkingscentrale en de biomassacentrale van AVR.
Eneco wil vanaf 2035 haar klanten klimaatneutrale energie leveren. De functie van de STEG-centrales die op aardgas draaien, verandert dus. De basisvraag wordt straks door aardgasvrije warmte ingevuld. De STEG-centrales die aardgas gebruiken, zullen moeten verduurzamen of uitfaseren. Afval- en biomassacentrale verbranden alleen afval dat niet op een andere manier herbruikbaar is. Het maken van warmte is op dit moment de meest nuttige toepassing. Zolang dat zo blijft, zal Eneco deze warmte afnemen.
Bekijk onze projecten
Projecten waar aftapwarmte ingezet wordt voor verwarmen van woningen en gebouwen:
Warmtenetten Den Haag
In Den Haag komt de warmte voor onze warmtenetten (Warmte-etiket 2021) voor een groot deel van de STEG-centrale van Uniper. Hiervan is 50% aftapwarmte en 23% restwarmte. De overige 27% komt van gasgestookte ketels. Eneco werkt aan nieuwe duurzame bronnen, waardoor het aandeel aardgas de komende jaren afneemt. Ook verkleinen we de piekvraag en werken we aan duurzamere invulling daarvan, zodat we vanaf 2035 klimaatneutrale warmte aan onze klanten in Den Haag kunnen leveren.
Warmtenetten Rotterdam
Voor haar warmtenetten in Rotterdam maakt Eneco veel gebruik van aftapwarmte. In 2021 was 71% aftapwarmte: 56% van de afvalverwerkingscentrale van AVR, 10% van de biomassacentrale van AVR in Rozenburg en 5% va de gasgestookte Unipercentrale. Naast aftapwarmte gebruiken we 22% restwarmte van bedrijven in de warmtenetten in Rotterdam. De gasgestookte piekketels hebben in Rotterdam nog maar een aandeel van 7%. De warmte in Rotterdam wordt de komende jaren nog duurzamer, bijvoorbeeld doordat Eneco nieuwe duurzame bronnen onderzoekt. Zo willen we vanaf 2035 onze klanten in Rotterdam 100% klimaatneutrale warmte kunnen leveren.
Meer over aftapwarmte
Wilt u meer weten over aftapwarmte? Bekijk dan de veelgestelde vragen hieronder of de projecten waar Eneco aftapwarmte inzet voor het verwarmen van woningen en gebouwen.
Veelgestelde vragen over aftapwarmte
- De CO₂-uitstoot van aftapwarmte uit een STEG is nu circa 80% lager dan die van een cv-ketel op aardgas. Aftapwarmte van een afvalverwerkingsinstallatie bespaart ongeveer 87%. Komt de aftapwarmte van een bio-energiecentrale? Dan is de CO₂-besparing 100%.
- Voor alle warmtenetten van Eneco samen komt ongeveer 25% van afvalverwerkingsinstallaties (in 2021). Je kunt per warmtenet de bronnen bekijken op het Warmte-etiket dat Eneco elk jaar publiceert.
- Op dit moment (2020, bron Rijksoverheid) is 66% van ons restafval recyclebaar. Dit percentage zal de komende jaren toenemen, maar er zal altijd afval blijven dat niet herbruikbaar is. Warmte door verbranding is op dit moment de nuttigste toepassing van dit niet herbruikbare afval.
- Absoluut. De Nederlandse overheid wil dat in 2050 alle energie duurzaam is. De STEG-centrales die nu nog op aardgas werken, moeten daarom ook verduurzamen. Dat kan door inzet van groen gas of duurzame waterstof bijvoorbeeld. Ook het voorkomen, afvangen en hergebruiken van CO2 maakt de warmte uit deze centrales schoner. Zonder verduurzaming zullen STEG-centrales op den duur moeten sluiten.
Zet nu de eerste stap
Geïnteresseerd in het duurzaam verwarmen en/of koelen van uw gebouw, project of gebied? Neem contact op met één van onze collega’s. Zij zijn uw expert en staan voor u klaar!
Regio Zuid-Holland en Brabant
Léon Stute 06 - 2467 6365
Regio Noord-Holland
Ronald Dikstaal 06 - 1088 8526
Regio Utrecht en Oost-Nederland
Marnix Hendrikse 06 - 1189 6976