"Maak van verduurzaming een exportproduct"

Ik heb het geluk dat ik in het verleden al met de transitie bezig was. Zo was ik bijvoorbeeld voorzitter van de Groene Zaak, een club van ondernemers die zich zorgen maakten over duurzaamheid en het goede voorbeeld gaven door vernieuwingen toe te passen. Toen ik bij NS kwam, had ik ook veel geluk met MVO-manager Carola Wijdoogen. Zij sloot met steun van de vorige raad van bestuur een contract met Eneco om honderd procent over te stappen op windenergie voor het laten rijden van alle treinen. Dat is natuurlijk ongekend. Toen mocht ik ook nog eens aan een molen hangen om dat aan de hele wereld te laten zien.

Je hebt hiervoor een paar gelijkgestemde bestuurders nodig die tegen elkaar zeggen: ‘ik kan jou helpen en jij kunt mij helpen.’ Zo ging dat bij NS en Eneco.

Wij proberen wel steeds te vertellen: ‘Iedere dag als u in de trein stapt, helpt u mee aan het klimaat en aan een schoner Nederland.’ Ik weet niet of iedereen dat zo ervaart. Dit soort dingen worden vaak al snel weer als vanzelfsprekend gezien. Persoonlijk ben ik er elke dag blij mee. De halve wereld komt nu bij ons vragen hoe we dit voor elkaar kregen. Daar ben ik heel erg trots op.

Het is niet zo dat wij denken: ‘Prima, we rijden op windenergie dus nu zijn we voor de komende tijd weer klaar.’ Wij kopen voor miljoenen per jaar in bij allerlei leveranciers. We letten er steeds meer op of zij ook duurzaam zijn. Op stations en in treinen laten veel reizigers afval achter. We willen dat dit gescheiden wordt opgehaald. Op perrons en in treinen komen hiervoor gescheiden afvalbakjes. Ik vind dat spannend, want je leunt ook op het gedrag van de reizigers. Gaan ze meewerken? We hopen natuurlijk van wel. Ook kijken we naar ons gebouwenbeheer. Stoken we verantwoord? Kunnen we energie hergebruiken? Wat kunnen we nog meer met zonne-energie?

NS neemt in Nederland heel veel oppervlakte in beslag. De spoorbanen zelf, maar ook het gebied van de stations. In Utrecht en Den Haag liggen al zonnepanelen op de daken. We zoeken uit of we dat op meer stations kunnen doen. Misschien kunnen we wel energie via het spoor terugwinnen. Stel je voor dat dit werkt, dat je een materiaal ontwikkelt dat duurzaam is, niet snel kapot gaat en wat je gewoon in de rails neerlegt.

Dat die ons helpt. De staat is aan de ene kant geïnteresseerd in onze opbrengsten, maar we hebben ook vaak hulp nodig. We hebben de overheid nodig om de harten en hoofden van onze reizigers te bereiken. Het streven naar deze brede maatschappelijke doelen, dat vind ik leuk aan werken voor een staatsbedrijf. Want natuurlijk moet het economisch goed gaan, maar je dient een groter maatschappelijk belang.

Toen de milieubeweging in de jaren zeventig opkwam, dachten veel mensen dat die tegenover de economie stond, maar inmiddels weten ze dat duurzaam ondernemen ook gewoon heel leuk is. Het feit dat wij nu op windenergie rijden, creëert enorm veel vragen vanuit de hele wereld. Maleisië, Canada, noem maar op. Ik zeg: laten we er een exportproduct van maken!

Dat had ik nooit kunnen voorspellen. Ik heb ooit een slogan omarmd van Martin Bril. Hij schreef prachtig: ‘De kunst is zo te leven, dat het je overkomt.’ Dat is mijn motto.