Zonthermie
Eén van de bronnen voor duurzame warmte is de zon. Hiervoor zet je zonlicht met zonnecollectoren om in warmte. In Denemarken wordt deze bron al veel ingezet. Zonneweides rondom woonkernen zorgen daar voor duurzame warmte voor de woningen en andere panden. In Nederland nog niet, omdat er voor zonthermie veel schaarse en kostbare ruimte nodig is. Hierdoor is zonthermie in ons land op dit moment een dure vorm van warmte en niet overal haalbaar.
Wat is zonthermie?
Zonthermie is het duurzaam verwarmen van woningen en gebouwen met warmte van de zon. Om die warmte beschikbaar te maken gebruik je zonnecollectoren die het zonlicht omzetten in warmte. Het verschil met zonnepanelen is dat die zonlicht omzetten in elektriciteit.
Zonthermie kun je individueel toepassen, voor een woning of een gebouw. Op deze pagina gaat het om de collectieve systemen, waarbij we met grote zonneweides warmte voor een hele buurt of wijk kunnen opwekken.
Er zijn verschillende soorten zonnepanelen: Photo Voltaic (PV), Photo Thermal (PT) en Photo Voltaic Thermal (PVT). Met PV-panelen kun je stroom opwekken. PT-panelen zetten het licht van de zon om in warmte. En PVT combineert beide technieken. Bij zonthermie zeggen we meestal collectoren in plaats van panelen.
Technieken en toepassingen
Bij zonthermie vang je warmte uit zonlicht op via zonnecollectoren. Er zijn plaatcollectoren die eruitzien als de zonnepanelen op daken. Ook bestaan er buiscollectoren. Dit is een soort buizenrek dat lijkt op een badkamerradiator. De werking van beide is hetzelfde. Onder het paneel en in de buizen zit water. Dat warmt op door de zon tot een temperatuur tussen de 70° en 80° Celsius.Een warmtewisselaar geeft vervolgens de warmte af aan het water in een warmtenet, of bij thuistoepassingen aan het cv- en tapwater. Omdat je in de zomer de meeste warmte maakt en het ’s winters wilt gebruiken, heb je seizoensopslag zoals warmtebuffers nodig en/of een aanvullende bron die in de warmte kan voorzien als er geen zonnewarmte beschikbaar is.
Duurzaamheid van zonnewarmte
Zonnewarmte is heel duurzaam en heeft de zon als onuitputtelijk bron. Als de opweklocatie dicht bij het warmtenet ligt, is er weinig pompenergie nodig om het water naar de huizen te brengen. In dat geval is zonnewarmte, net als restwarmte, nagenoeg CO₂-vrij.
Voor- en nadelen
Een belangrijk voordeel van zonnewarmte is de duurzaamheid ervan. Verder is deze techniek relatief eenvoudig en vraagt het na aanleg weinig onderhoud. Ook de hoge temperatuur is een plus: met een temperatuur tussen de 70° en 80° Celsius is de warmte zeer geschikt voor woningen en gebouwen met een redelijke isolatie.Een nadeel is dat je voor zonthermie veel ruimte nodig hebt. Om zonthermie in te zetten voor het aardgasvrij maken van wijken zijn grote zonneweides nodig. Reken per 1.000 huishoudens op ruim tien hectare, zo’n 15 voetbalvelden.
Door de schaarse ruimte in Nederland en hoge grondprijs is zonthermie hier kostbaar en moeilijk inpasbaar. Bovendien moet een zonnepark in de buurt van de wijk liggen om gelijk te kunnen invoeden op het warmtenet. Op grotere afstand kán wel, maar dan gaan de kosten omhoog door de transportleiding en warmtepompen. Deze pompen zijn nodig om het warme water naar de wijk te laten stromen en op temperatuur te houden.
Verder is de opbrengst gedurende het jaar niet constant: in de zomer maak je de meeste warmte en ’s winters wil je het gebruiken. Daarom is seizoensopslag nodig en kan zonthermie voor hele wijken niet de enige bron zijn; aanvullende bronnen zijn nodig om altijd genoeg warmte te hebben voor de woningen en gebouwen.
Zonnewarmte is nagenoeg CO₂-vrij
+ Weinig onderhoud
- Vraagt veel ruimte, dus kostbaar
- Seizoensopslag nodig
Eneco en zonthermie
Eneco wil haar klanten duurzame, betrouwbare warmte bieden die betaalbaar en haalbaar is. Zonthermie is vanwege de ruimte op maar weinig plekken haalbaar in Nederland en voorlopig een dure vorm van duurzame warmte. Op locaties waar we mogelijkheden zien, doen we haalbaarheidsstudies. Daarnaast houden we de ontwikkeling van zonthermie in de gaten. Zodra het betaalbaar wordt, zullen we het graag inzetten om onze warmte verder te verduurzamen.Bekijk onze projecten
Zonwarmte is nu nog dure warmte. Eneco past het daarom nog niet toe. We doen wel regelmatig haalbaarheidsonderzoeken voor specifieke locaties en volgen de ontwikkelingen van zonthermie op de voet. Voorbeelden van projecten in Nederland waar zonthermie wordt getest en toegepast:
Proeftuin aardgasvrije wijken – Nagele in Balans
In Nagele wordt een zonthermiesysteem aangelegd voor 8 woningen en een schoolgebouw. Dit project is een van de proeftuinen aardgasvrije wijken, bedoeld om te verkennen hoe we de bebouwde omgeving aardgasvrij kunnen maken.
Zonthermiepark baggerdepot Dorkwerd Groningen
Het Groningse nutsbedrijf Warmtestad onderzoekt de haalbaarheid van een zonthermiepark aan de rand van de stad, op het baggerdepot Dorkwerd. Dit park kan bij realisatie aan 2.500 huishoudens warmte leveren.
Zoneiland Almere Vattenfall
Vattenfall exploiteert een van de grootste zonthermieparken ter wereld, in Almere. Zoneiland Almere wekt met 520 zonnecollectoren jaarlijks rond de 10.000 gigajoule warmte op. Het park levert daarmee een beperkt aandeel om in de warmtebehoefte van de 2.350 huishoudens in de wijk Noorderplassen-West te voorzien, namelijk 10%.
Veelgestelde vragen
Wilt u meer weten over zonthermie? Bekijk dan de veelgestelde vragen of de projecten waar zonthermie in Nederland wordt getest en toegepast.