De energiebronnen van Eneco
Aquathermie
Wat is aquathermie?
Aquathermie is het verwarmen en koelen van woningen en gebouwen met water als bron. Dat kan oppervlaktewater zijn, zoals rivieren en kanalen, maar ook afvalwater of drinkwater.
Technieken en toepassingen
Bij aquathermie halen we warmte uit het (afval)water. Die warmte is niet warm genoeg voor het verwarmen van woningen en gebouwen en het warm maken van het tapwater dat daar gebruikt wordt. Daarom verhogen we de temperatuur met warmtepompen. Warmtewisselaars dragen daarna de warmte over naar het water in onze warmtenetten.
Aquathermie kun je ook combineren met Warmte Koude Opslagen (WKO’s). Want bij sommige bronnen varieert de temperatuur van deze warmte en is de temperatuur in de winter te laag. Met een WKO sla je ’s zomers warm water op in grondlagen. In de winter pomp je het omhoog en brengt een warmtepomp het op de juiste temperatuur om woningen en gebouwen te verwarmen. En omgekeerd: in de winter kunnen we koud water opslaan om er ’s zomers woningen en gebouwen mee te koelen. Bij warmte uit afvalwater is een WKO niet nodig, omdat de temperatuur het hele jaar vrij constant is.
Duurzaamheid van de warmte
Voor- en nadelen
Aquathermie kan op veel plekken in Nederland bijdragen aan de warmtetransitie. Het kan duurzame warmte voor de basisvraag leveren en voor koeling zorgen. Een nadeel is dat de temperatuur van warmte uit water laag is. En bij sommige aquathermie bronnen is de temperatuur afhankelijk van de temperatuur in de buitenlucht en is de temperatuur in de winter dus (te) laag. Gebruiken we aquathermie voor het verwarmen van gebouwen en woningen, dan moet de temperatuur altijd worden verhoogd met warmtepompen die stroom gebruiken.
Eneco en aquathermie
Eneco is heel actief met aquathermie. In woonwijk De Sniep in Diemen leveren we warmte en koeling via de drinkwaterzuivering. De woon- en werktorens aan de Wilhelminapier in Rotterdam koelen we met oppervlaktewater van de Maas. In Harnaschpolder verwarmen we woningen en bedrijven met warmte uit gezuiverd afvalwater. En vanaf eind 2023 gaan we in Utrecht en Nieuwegein genoeg warmte leveren om ongeveer 20.000 woningen te voorzien van warmte uit afvalwater.
Voor andere locaties zijn we in gesprek over aquathermie om onze warmtenetten verder te verduurzamen. Ook willen we aquathermie inzetten om lokale warmte- en koelnetten te maken met WKO’s. In samenwerking met Hoogheemraadschap Delfland onderzoeken we of warmte van de vier zuiveringsinstallaties van Delfland inzetbaar is. Hetzelfde doen we met Waternet in Amstelveen. Ook in Den Haag kijken we of aquathermie mogelijk is voor de nieuwe stadswijk de Binckhorst.
Bekijk onze projecten
Projecten waar Eneco aquathermie inzet voor het verwarmen van woningen en andere gebouwen via onze warmtenetten:
Warmtepomp rioolwaterzuivering Utrecht en Nieuwegein
Vanaf 2023 haalt Eneco met een warmtepomp warmte uit het rioolwater in Utrecht. Met de warmte uit de afvalwaterzuivering wordt er via het warmtenet voldoende warmte geleverd voor zo’n 20.000 woningen. Lees meer over de Eneco Warmtepomp Afvalwaterzuivering Utrecht.
Harnaschpolder (Delfland)
In Harnaschpolder levert Eneco via een lokaal warmtenet warmte uit gezuiverd afvalwater aan1.600 woningen en 13.000 m2 aan gebouwen. Daarnaast doen we in samenwerking met het Hoogheemraadschap van Delfland onderzoek naar verdere mogelijkheden om warmte uit schoongemaakt rioolwater te leveren aan huishoudens.
De Sniep in Diemen
De warmte die in de zomer van de hoofdleiding van het spaarbekken van de Waternet drinkwaterzuivering komt, wordt afgeroomd voor gebruik in de winter via de Warmte Koude Opslag in de wijk. Ieder huis heeft z’n eigen warmtepomp.
Meer over aquathermie
Wilt u meer weten over aquathermie? Bekijk dan de veelgestelde vragen of de projecten waar Eneco aquathermie inzet voor het verwarmen en koelen van woningen en gebouwen.
Veelgestelde vragen over aquathermie
- De warmte en koude in het water zelf is CO₂-vrij. Om het beschikbaar te maken, zijn warmtepompen nodig die stroom gebruiken. Per eenheid warmte uit aquathermie heb je ongeveer een derde elektriciteit nodig. Eneco gebruikt natuurlijk groene stroom, maar dat telt niet voor de berekening van de duurzaamheid. Bij die berekening moet je kijken naar de CO₂ van de landelijke grijze en groene elektriciteitsmix. Op basis hiervan bespaart aquathermie ongeveer 54% CO₂ ten opzichte van een ketel op gas.
- Warmtepompen zullen steeds efficiënter worden en daardoor minder stroom gebruiken. Tegelijkertijd wordt stroom duurzamer: in 2050 moet alle elektriciteit in Nederland CO2-vrij zijn. Zo wordt aquathermie duurzamer, zeker omdat Eneco deze bron zoveel mogelijk inzet bij warmtenetten met een lage temperatuur. Hierdoor hoeven we temperatuur van de warmte uit het water maar een klein beetje te verhogen.
- Dat is nog niet onderzocht. We weten door onderzoek van de Unie van Waterschappen dat er in Nederland veel warmte uit water gewonnen kan worden. Alleen al voor warmte uit oppervlaktewater gaat het al om ongeveer 150 PJ per jaar. In theorie is dat genoeg voor 40% van de totale toekomstige warmtevraag in de gebouwde omgeving. In de praktijk moet je per locatie en gebouw bepalen welke duurzame oplossing het beste is. Eneco doet dat aan de hand van onze succesfactoren voor bronnen.
- Riowarmte is het onttrekken van warmte uit de riolering. Bij TEA haal je de warmte uit het effluent, het gereinigde afvalwater bij een zuiveringsinstallatie. Hier kun je genoeg warmte winnen voor een warmtenet. Bovendien is de temperatuur van het effluent stabiel, waardoor je aquathermie zonder WKO kunt doen. En omdat het gereinigd water is, heb je minder onderhoud aan de warmtewisselaar(s).
- Voor verwarmen gebruik je warmtenetten, voor koeling koelnetten. Via de koelnetten brengen we koud water uit een WKO of rivier naar de woning of het gebouw. De koude-afleverset geeft de koelte daarna af aan de buizen van de vloerverwarming. Koelnetten passen we meestal toe bij nieuwbouwwijken. Het aanleggen van een apart koelnet naast een bestaand warmtenet waarop bestaande bouw is aangesloten, is meestal niet haalbaar. Dit komt door de kosten van de aanleg en omdat alle huizen vloerverwarming nodig hebben en dus moeten worden aangepast.