Weekvisie

Wintervoorbereidingen en geopolitiek drijven energiemarkt

19 september 2025 door Redactie Eneco

Samenvatting

Gasprijzen gestuwd door winteronzekerheid en geopolitiek
Gasvoorraad op laagste niveau sinds 2021
Mogelijk versneld afscheid van Russische olie
CO₂-emissierechten laten opnieuw stijging zien

Marktupdate gasmarkt

De Europese gasmarkt blijft volatiel nu het winterseizoen nadert en geopolitieke spanningen de prijzen ondersteunen. Het prijsverschil met Azië is grotendeels verdwenen door de zwakke vraag daar, terwijl onzekerheid over een koude Europese winter de gasprijs opwaarts drukt. Aan de aanbodzijde zorgt grootschalig gepland Noors onderhoud voor lagere leveringen, deels gecompenseerd door hogere LNG-aanvoer. De capaciteit neemt naar verwachting vanaf volgende week weer toen.

Gasvoorraden

De Europese gasvoorraden zijn momenteel voor ruim 80% gevuld, de Nederlandse voorraden voor bijna 69% en Duitsland staat op ruim 75%. Hoewel de injecties beperkt werden door Noors onderhoud, kan de komende week een herstel plaatsvinden. De huidige vulgraad is het laagste niveau sinds 2021 bij aanvang van het vierde kwartaal, wat enige nervositeit veroorzaakt richting de komende winter.

Kabinet stelt 23 miljard beschikbaar voor gasopslagen

Om leveringszekerheid te garanderen, stelt het kabinet de komende twee jaar ruim 23 miljard euro beschikbaar aan Energie Beheer Nederlands (EBN) om gasopslagen tijdig te vullen. GasTerra, dat momenteel verantwoordelijk is voor de vulling, stopt volgend jaar, waarna EBN deze taak volledig overneemt. Voor het lopende seizoen kan EBN maximaal 1,5 miljard euro lenen, voornamelijk als buffer tegen extreme prijsschommelingen. De daadwerkelijke kans op inzet wordt klein ingeschat.

Europa versnelt afscheid van Russische olie

Op geopolitiek vlak neemt de druk op de Europese markten verder toe. Ursula von der Leyen bevestigde in gesprek met president Trump dat Europa sneller wil stoppen met de import van Russische olie en gas. Ondanks aanzienlijke dalingen sinds 2022, blijft Europa nog miljarden kubieke meters gas in de vorm van LNG en miljoenen tonnen olie uit Rusland afnemen, met name landen als Hongarije en Slowakije. Trump dringt er bij NAVO-landen op aan volledig te stoppen met Russische olie en dreigt met handelsmaatregelen richting China en India.
Het IEA verwacht een groeiend mondiaal olie-overschot, deels door OPEC+ productieverhogingen, hoewel sommige landen binnen het kartel striktere productiebeperkingen toepassen om scherpe prijsdalingen te beperken.

Negatieve prijzen door zon en wind

De EPEX-elektriciteitsprijzen daalden de afgelopen week duidelijk door een groot aanbod van wind- en zonne-energie. Zelfs in de nachtelijke uren tussen 00:00 en 7:00 uur werden negatieve prijzen genoteerd, een primeur voor dit jaar. Ook overdag bleef het prijsniveau relatief laag dankzij een gezond aanbod aan zon en wind. Vanaf 30 september stapt EPEX over van uur- naar kwartierprijzen, waardoor prijspieken en dalingen korter en scherper kunnen optreden. Tot nu toe zijn er in 2025 al 534 negatieve EPEX-uren genoteerd, tegenover 420 in dezelfde periode in 2024.

CO2-emissierechten

Het december 2025-contract voor CO₂-emissierechten laat een herstel zien, nadat de prijs de afgelopen maanden overwegend tussen 70 en 75 €/ton schommelde. Twee weken geleden werd dit niveau doorbroken en zette een nieuwe stijging in. Dit wordt gedreven door last-minute aankopen van industriële bedrijven in aanloop naar de verantwoordingsdeadline eind september en door een voorzichtig economisch herstel, waaronder een toename van de industriële productie voor het eerst sinds 2023.

Kabinet schuift CO2-doel op naar 2040

Het demissionaire kabinet heeft het eerdere streefdoel voor een volledig CO₂-vrije elektriciteitsvoorziening in 2035 geschrapt. De kosten en risico’s op leveringsonderbrekingen bij lage zon- en windopbrengst (Dunkelflaute) waren te groot. De bijbehorende waterstofbijmengverplichting voor gascentrales en de subsidies komen daarmee ook te vervallen. De focus verschuift naar wind op zee, met middelen uit het Klimaatfonds, terwijl het uiteindelijke doel voor een CO₂-vrij energiesysteem behouden blijft, maar nu gepland voor 2040.

Vooruitblik

De komende weken blijft het Europese weer dynamisch en wisselvallig. Afwisselend sterke wind en hogedrukgebieden zorgen voor koelere periodes in West-Europa. Deze schommelingen vergroten het risico op prijsschommelingen op de gas- en elektriciteitsmarkten. Tussen 20 en 24 september worden nog drie LNG-schepen verwacht bij de Nederlandse terminals, één schip meer dan dezelfde periode afgelopen jaar.

Meld u aan voor de weekvisie

Altijd op de hoogte zijn van de nieuwste ontwikkelingen op de energiemarkt? Iedere week geven onze energie-experts een update van de actuele ontwikkelingen in de energiemarkt.

Aanmelden