Roerige weken na nieuwe escalaties in Midden-Oosten
26 juni 2025 door Redactie EnecoSamenvatting
De energieprijzen schommelden flink door geopolitieke spanningen tussen Iran, Israël en de VS, maar vielen na een staakt-het-vuren snel terug. Tegelijkertijd stroomt LNG massaal Europa binnen door een gunstige spread met Azië, wat helpt bij het vullen van de voorraden en enige druk op de prijzen houdt. Ondanks een grote productie uit zonne-energie blijven gascentrales nodig op piekmomenten, waardoor elektriciteitsprijzen grotendeels meebewegen met gas.
- Daling van 10% in termijnprijzen gas door staakt-het-vuren
- EU bouwt flexibiliteit in voor het behalen van de vuldoelen
- Al bijna door grens van 400 negatieve EPEX-spotprijzen heen
- Hoge temperaturen verwacht in week 27
Conflict Iran, Israël en VS bepalend voor prijsrichtingen
De termijnprijzen voor gas werden de afgelopen twee weken met name bepaald door de oorlog tussen Iran en Israël en de inmenging van de VS hierin. In eerste instantie stegen de prijzen na de aanval van Israël op Iran, voor het Q4 2025-contract van 36,5 €ct/m3 op 11 juni naar 42,2 €ct/m3 op 19 juni. Op dinsdag 24 juni daalden de prijs van dit contract binnen één dag echter met meer dan 10% door de aankondiging van het staakt-het-vuren. De risicopremies op de contracten werden verlaagd, waarmee de stijging van de week ervoor teniet was gedaan. Op woensdag 25 juni sloot het contract op zo’n 36,6 €ct/m3. Voor de termijnen verder weg was dezelfde prijsbeweging waarneembaar, maar waren de schommelingen kleiner.
Grote LNG-aanvoer naar Europa door aantrekkelijke TTF-EAX-spread
In mei is er in Europa meer LNG geïmporteerd dan ooit. Dit werd veroorzaakt door een lage vraag naar LNG in Azië, alsmede door een minder grote productie binnen Europa – vooral veroorzaakt door onderhoud aan de Noorse faciliteiten – en een hogere vraag ten behoeve van het vullen van de voorraden. In juni houdt de hoge import van LNG tot dusver aan. De Nederlandse gasvoorraden zijn inmiddels voor 45,5% gevuld, waarmee het (door Nederland naar beneden bijgestelde) doel van 47% op 1 juli realistisch lijkt. De Europese voorraden zijn voor 57% gevuld, tegenover 52% twee weken geleden.
EU blijft mikken op vulgraad van 90%
Op 24 juni is besloten dat het vuldoel voor het begin van de winter gehandhaafd blijft op 90%. De EU wil echter wel meer flexibiliteit inbouwen, wat inhoudt dat het target bereikt kan worden tussen 1 oktober en 1 december. Voorheen moest dit doel bereikt worden op 1 november. Bij “moeilijke condities” kan alsnog worden afgeweken van dit doel, wat in de praktijk betekent dat een land 10% mag afwijken van het vuldoel. Ook de tussentijdse doelen zijn tot op zekere hoogte flexibel in te delen. Hierdoor kunnen lidstaten hun voorraden bijvullen op het moment dat het voor hen het meest gunstig is.
Stijging elektriciteitsprijzen ondanks vele productie uit zon
De termijnprijzen voor elektriciteit hebben voor de termijnen tot en met 2026 eenzelfde beweging laten zien als de termijnprijzen voor gas. Ondanks dat veel elektriciteit overdag de afgelopen periode werd geproduceerd uit zonne-energie, in week 25 zelfs meer dan de helft van de Nederlandse vraag, geldt dat niet voor de ochtend- en avonduren. Gascentrales sprongen bij om te voorzien in de vraag naar elektriciteit. Om die reden bewogen de contracten enigszins mee met de termijnprijzen voor gas. Na de opwaartse beweging vorige week volgde ook voor de elektraprijzen een sterke daling op dinsdag 24 juni. Voor de verdere jaren was deze beweging nauwelijks zichtbaar. Ditzelfde geldt voor de warmtekosten voor een WKK.De kosten voor de emissierechten zijn ten opzichte van twee weken geleden ietwat gedaald. Op 11 juni werd het richtinggevende Dec 2025-contract voor 74,4 €/ton verhandeld, tegenover 71,2 €/ton op 25 juni. In de tussentijd liep de prijs op naar 75,9 €/ton om vervolgens weer te dalen. Daarbij bevond de prijs zich op 25 juni op het laagste punt sinds het begin van de maand. Dit heeft ook een dempend effect gehad op de elektraprijzen.
EPEX-spotprijzen laten heel juni al een vergelijkbaar beeld zien
Eenzelfde beeld als twee weken geleden kan worden geschetst: in bijna 20% van de EPEX-uurprijzen was de prijs negatief. Tot dusver kende 2025 al 395 negatieve EPEX-uren. Met name de elektriciteitsproductie uit zon draagt hieraan bij. Naarmate Nederland meer zonnestroom produceert neemt echter ook de netto export naar onze buurlanden toe. Dit lijkt daarentegen wel steeds minder te worden in de loop der jaren, waarschijnlijk doordat ook andere landen fors investeren in de opwek uit zonne-energie.Vooruitblik
Ook komende weken zullen de markten gevoelig blijven voor geopolitieke spanningen. Het al dan niet standhouden van het staakt-het-vuren of eventuele nieuwe escalaties kunnen bepalend zijn voor de prijsrichting. De maandlange pauze in het Noors onderhoud kan daarin een dempend effect hebben op de prijzen.
Een naderend hogedrukgebied kan ertoe leiden dat de temperaturen aankomend weekend oplopen, maar zullen ook resulteren in een verminderde productie uit wind. Voor de eerste helft van week 27 worden ook hoge temperaturen voorspeld door ditzelfde hogedrukgebied, waarbij de temperatuur meer dan drie graden hoger ligt dan het gemiddelde voor deze periode. Hierdoor zal de elektriciteitsvraag voor koeling toenemen, wat ook een opwaartse druk kan veroorzaken op de prijzen. Voor aankomende week worden bovendien nog vier LNG-schepen verwacht in de Nederlandse terminals.
