Nervositeit rondom stakingen in Australië zorgt voor volatiele gasmarkt
18 augustus 2023 door Redactie EnecoSamenvatting:
- Mogelijke staking in Australië en Noors onderhoud leiden tot flinke stijging korte termijn gasprijzen
- Vulling gasvoorraden gaat tot nu toe onverminderd door; ze zijn eind september gevuld
- Onzekerheid houdt waarschijnlijk nog wel een paar weken aan
Terugblik korte termijn
De gas- en elektriciteitsmarkten waren de afgelopen weken volatiel, de zomerrust is hiermee voorbij. Door Noors onderhoud, een lage LNG toevoer en een mogelijke staking in Australië is de markt onrustig. De gasmarkt liet afgelopen week zelfs een stijging van circa 30% zien op dagbasis. Gezien er nog veel onduidelijkheid heerst over deze staking reageert de markt nerveus.Er zijn in totaal 14 geplande onderhoudsprojecten in Noorwegen wat het totaalaanvoer van gas in de periode van 15-31 augustus zal verminderen met 1.3 miljard m3. Begin september wordt de grootste piek verwacht in gas dat niet beschikbaar zal zijn door de werkzaamheden, deze piek kan oplopen tot ruim 170 miljoen m3 per dag.
Gasvoorraden Nederland & Europa
De Europese gasvoorraden zijn de afgelopen week gestegen naar ruim 89%. Dit is ruim 3% meer dan twee weken geleden. Ook de Nederlandse gasvoorraden laten een stijging zien van circa 3%, deze zijn momenteel voor 92% gevuld. De verwachting dat de Nederlandse gasvoorraad eind september gevuld is lijkt hiermee haalbaar. Tussen 19 en 30 augustus worden en nog zes LNG schepen verwacht op Nederlandse terminals, dit is gelijk aan het aantal schepen van afgelopen jaar.
Door deze hoge gasvoorraden in Europa werd verwacht dat de grote Noorse onderhoudsprojecten die eind augustus en september gepland staan, minder impact zullen hebben op de prijs dan eerder dit jaar. Vanaf donderdag 17 augustus wordt een vermindering van 22 miljoen m3 per dag verwacht. Het grote onderhoud start later deze maand, met een piek in de start van september. In deze piekperiode is de verwachting dat er ruim 170 miljoen m3 gas minder beschikbaar is op dagbasis.
Potentiële staking in Australië
Afgelopen week was er een prijsstijging van 30 procent zichtbaar op de TTF prijzen voor daggas en de frontmaanden. Een mogelijke staking in Australië zorgde voor deze onrust. Werknemers van verschillende LNG fabrieken in Australië dreigen het werk neer te leggen, wanneer is echter nog niet duidelijk. De platformen in Australië zijn goed voor ruim 10 procent van de wereldwijd maandelijkse LNG uitvoer. Het wegvallen van dit deel zal de globale markt dus krapper maken. Over het algemeen maken Aziatische landen (China, Japan, Zuid-Korea en India) gebruik van dit Australische LNG. Gezien deze landen alternatieve zullen moeten zoeken bij een staking zal de internationale concurrentie op de LNG markt mogelijk toenemen. Zeker gezien Japan, Zuid-Korea en China de drie grootste LNG importeurs wereldwijd zijn. Volgende week woensdag, 23 augustus, worden verdere onderhandeling gesprekken gevoerd. Woodside Energy, één van de LNG producenten in Australië, meldt dat er positieve progressie in zit. Door de angst voor deze staking en de vele onduidelijkheden over de vorm reageert de gasmarkt nerveus.
Kortetermijn prijzen gas tussen 35 en 45 ect/m3
De korte termijn prijzen hebben de afgelopen week een behoorlijke stijging laten zien. Waar de prijs twee weken geleden tussen de 25 en 30 ect/m3 schommelde, is dit nu tussen de 35 en 45 ect/m3. De hiervoor beschreven potentiële staking heeft hier uiteraard directe invloed op. Daarnaast is de aanvoer van extra LNG schepen de afgelopen weken afgenomen. Zoals eerder gemeld worden de komende weken meer schepen verwacht. De winterprijzen laten tevens een stijging zien, wel minder fors dan de september prijzen. Q4’23 handelt momenteel voor ruim 50 ect/m3, een stijging van ruim 9 ect/m3 vergeleken 14 dagen geleden. Q1’24 laat een zelfde beweging zien, momenteel handelt Q1 ’24 voor circa 56 ect/m3 waar het 14 dagen geleden handelde voor 50 ect/m3.
Terugblik emissierechten, steenkool en olie
De prijs van CO2 emissierechten is de afgelopen anderhalve week flink gestegen. Waar deze twee weken geleden handelde voor 83,5 euro/ton handelt december 2023 momenteel voor ruim 88 euro/ton. Deze prijsbeweging is overigens niet opvallend, de bandbreedte van 80-95 euro/ton houdt de afgelopen 3 maanden al stand.De steenkoolprijs zit nog steeds in een stijgende lijn. De prijs voor een 2024 jaarblok is momenteel 127 dollar/ton. Dit komt steeds dichter in de buurt van de piek op 25 juli waar de steenkoolprijs piekte tot 132 dollar/ton binnen 14 dagen.
De trendmatige stijging van de olieprijs sinds eind juni lijkt ten einde. Op 9 augustus piekte een vat Brent olie 87,55 dollar, waar een vat momenteel handelt onder de 85 dollar per vat.
EPEX-en onbalansprijzen
Het weer heeft directe impact op de EPEX- en onbalansprijzen. Augustus is tot nu toe een stuk kouder en regenachtiger geweest dan gemiddeld. De afgelopen 14 dagen was de gemiddelde EPEX-prijs 78,99 euro/MWh. De gemiddelde prijs in pieklasturen (08:00-20:00) bedroeg 64,67 euro/MWh. Wanneer we de gemiddelde EPEX-prijs vergelijken met die van juli is zichtbaar dat deze tot nu toe een stuk hoger is en er minder uren zijn met negatieve prijzen. Volgende week wordt echter veel zon en hogere temperaturen (3 graden hoger dan gemiddeld) verwacht. Hierdoor wordt er veel duurzame energie via zonnepanelen verwacht, dit zal directe invloed hebben op de EPEX-prijs volgende week. Anderzijds is de productie uit wind wel behoorlijk lager. De onbalans elektriciteit heeft de afgelopen twee weken een gemiddelde prijs van 66,5 euro/MWh, dit ligt vrij dicht tegen de gemiddelde prijs in pieklasturen. Er zijn de afgelopen weken relatief weinig grote schommelingen zichtbaar geweest op de onbalans.
Visie voor de komende week:
Na een periode van herfstweer ziet het weerbericht er voor de komende weken er beter uit. Er wordt veel zon verwacht en de temperatuur stijgt, dit resulteert in lagere EPEX prijzen. Dit weekend neemt het aantal zonuren en de temperatuur flink toe. Zeker op zondag, wanneer de vraag naar afname het laagst is, zal dit resulteren in lage/negatieve uurprijzen. Daarnaast zal de onbalansmarkt meer bewegen dan de afgelopen twee weken.Zolang er geen duidelijkheid komt betreft de stakingen in Australië zal de gasmarkt volatiel reageren. Woodside Energy heeft naar buiten gebracht dat er positieve progressie geboekt is wat betreft de staking. Wanneer er meer duidelijkheid naar buiten gebracht wordt over de vorm en de duur zal de gasmarkt zich hierop aan kunnen passen. Zolang dit niet het geval is blijft er onrust. Pas op het moment dat de voorraden de 95% naderen en de gasaanvoer uit Noorwegen herstelt, is er grote kans op lagere prijzen voor de periodes tot en met winter23.
Op 31 augustus verschijnt het volgende marktnieuws.
