Is het einde van de prijsdalingen in zicht?

• Dalende prijstrend vlakt af
• CO₂-rechten stabiliseren rond 55 €/ton
• Duitse gasvoorraden vorig weekend gevuld
• Driekwart Nederlands LNG afkomstig uit de VS in 2023
  
   

Deze week bewogen de markten hoofdzakelijk zijwaarts. Er is nog een licht dalende trend zichtbaar, maar die is een stuk minder sterk dan de afgelopen weken. Op de gasmarkt loopt met name de korte termijn nog omlaag, week-op-week staan maart’24 en Q3’24 bijvoorbeeld 5% lager. Ook Q4’24 daalt licht verder, maar alle verder tijdvakken zijn nagenoeg gelijk gebleven. Bij elektriciteit was de prijsdruk steviger aanwezig omdat de emissierechtenprijs verder daalde van ca. 57 €/ton naar 54 €/ton. Vergeleken met vorige week woensdagmiddag staan alle tijdvakken op de elektriciteitsmarkt 4 tot 7% lager, met de grootste prijsdalingen op de periodes t/m september’24. Alleen het jaarblok voor 2028 is week-op-week vrijwel onveranderd rond 66 €/MWh.

Door de huidige prijsdynamiek stijgen de warmtekosten en dalen de spark spreads. Vergeleken met het begin van het jaar zijn de warmtekosten voor komende winter (Q4’24-Q1’25) verdubbeld. De sparkspreads zijn met ca. 25% gedaald. Sinds de eerste handelsdag dit kalenderjaar staan de 2025-elektriciteitsprijzen ongeveer 25% lager, terwijl de gasprijzen ‘slechts’ 16% gedaald zijn. Voor de verdere jaren is het verschil nog extremer: sinds 3 januari is baseload 2027 ca. 24% gedaald en gas 2027 slechts 3%. 

Eén emissierecht kostte aan het eind van 2023 nog ca. 80 €/ton. Na een gestage daling de afgelopen anderhalve maand lijkt de markt nu te stabiliseren rond 55 €/ton. Dit geeft ook een rem op de prijsdalingen bij elektriciteit, ook aangezien de gasmarkt nu in rustiger vaarwater komt. De hoge temperaturen, flinke windkracht en lagere gasvraag hebben vooral bijgedragen aan de recente keldering van de emissierechtenprijzen. Daarnaast wordt er in Duitsland op 31 maart een flink aantal kolencentrales gesloten. De centrales mochten deze winter nog open blijven om eventuele piekvraag op te vangen. Als de gaswinter ten einde is dan is ook einde verhaal voor deze centrales, waarvan het vermogen optelt tot 8,4 GW. 

Door de gedaalde gasprijzen zijn gasgestookte elektriciteitscentrales meer ‘in the money’ dan steenkoolgestookte centrales. De steenkoolvoorraden worden hierdoor nauwelijks aangesproken. Het meest verhandelde contract (jaar’25) staat inmiddels rond 90 $/ton. De oliemarkt houdt de situatie in het Midden-Oosten met argusogen in de gaten. Verdere escalatie van het conflict kan de productie en het transport van olie verder bemoeilijken en er zit daardoor inmiddels een flinke risicopremie ingeprijsd. Fundamenteel is er immers weinig veranderd t.o.v. afgelopen zomer, maar de olieprijs staat wel dik 10 dollar hoger. Volgende week komen de Chinese handelaren weer terug achter hun bureau na de festiviteiten rondom Chinees nieuwjaar en dit kan voor verdere opwaartse prijsdruk zorgen. 

Gasaanbod en gasvoorraden
Deze week is het jaarlijkse onderhoud bij het Kårstø-gasveld in Noorwegen begonnen, waardoor er tot 29 april ruim 12 miljoen m³ minder geëxporteerd kan worden. Daarnaast waren er deze week diverse onverwachte verstoringen die het gasaanbod vanuit Noorwegen drukten. Deze verstoringen hielden echter telkens slechts enkele dagen aan waardoor er geen waarneembare opwaartse prijsdruk uit voortkwam. Op de onderhoudspagina van de Noorse operator Gassco is te zien dat er vanaf half april significante volumes wegvallen vanwege onderhoud. Dit ligt echter in lijn met vorig jaar, dus de markt heeft dit vermoedelijk al ingeprijsd. Als de werkzaamheden onverhoopt uitlopen dan kan dit de prijzen wel een tik omhoog geven. 

Voor het eerst sinds 1 januari zijn in Duitsland afgelopen weekend de gasvoorraden weer (een beetje) gevuld. De milde weersomstandigheden in combinatie met lage gasvraag en stevige windkracht zorgden er ook in Nederland voor dat er minder gas uit de voorraden werd onttrokken. De Nederlandse vulgraad staat momenteel rond 58% terwijl Duitsland nog op 71% staat. Met 65% staan de bergingen op Europees niveau daar precies tussenin.  

Het Institute for Energy Economics and Financial Analysis (IEEFA) heeft woensdag via een persbericht laten weten dat de Europese gasvraag in 2023 gedaald is tot een dieptepunt in de afgelopen tien jaar. In twee jaar tijd is de gasvraag met 20% afgenomen. Ze voorspellen daarnaast een verwachte piek van Europese LNG-vraag in 2025. Het aandeel van LNG in de Europese gasmix is toegenomen van 19% in 2021 naar 37% in 2023.
Sinds februari 2022 is de LNG-importcapaciteit toegenomen met 53,5 miljard m³. De totale importcapaciteit moet in 2030 toegenomen zijn tot 405 miljard m³. Er ontstaat op een gegeven moment overcapaciteit, iets wat een land als Spanje al jaren heeft. De maximale importcapaciteit zal dan alleen nodig zijn in periodes van extreem hoge gasvraag. 

In de LNG-tracker van het IEEFA is te zien dat Nederland in de top-5 staat van Europese landen waar de gasvraag in absolute zin het meest is afgenomen in de afgelopen twee jaar. Ook zien we dat de Nederlandse LNG-terminals afgelopen voorjaar vrijwel op volle toeren gedraaid hebben om de gasvoorraden aan te vullen. Richting het einde van het jaar zakte de benuttingsgraad naar ca. 75%. Nederland importeerde in 2023 ruim 22 miljard m³ via LNG-schepen. Bijna 16 miljard m³ daarvan was afkomstig uit de Verenigde Staten. Op Europees niveau is er 19,5 miljard m³ LNG geïmporteerd vanuit Rusland, waarvan 80% naar Spanje, Frankrijk en België ging. Dit heeft te maken met bestaande langetermijncontracten en het gebrek aan een verbod op Russisch LNG. 

Ondanks de iets lagere temperaturen vanaf het weekend lijken de schaatsen in het vet te kunnen blijven tot de volgende winter. De maximumtemperaturen liggen rond het langjarig gemiddelde en na een onstuimig weekend staan er drogere en rustigere weersomstandigheden op het programma. De afnemende windkracht kan de gasvraag weer opjagen, maar gezien de comfortabele stand van de gasvoorraden zou dat geen uitgesproken effect moeten hebben op de gasprijzen. Tot 4 maart staan er nog zeker zeven LNG-leveringen gepland bij de Nederlandse terminals, met mogelijk nog drie extra aanlandingen die op dit moment nog geen zekere bestemming hebben. De verwachting is dat de prijzen de komende weken verder stabiliseren. Richting april is er wellicht nog verder neerwaarts potentieel als de kou definitief niet meer terugkomt. April’23 was een flink frisse maand, waardoor een milde april’24 de prijzen nog verder omlaag kan duwen.