Weekvisie
Import van Russisch gas definitief van de baan?
15 mei 2025 door Redactie EnecoSamenvatting
- Derde LNG-terminal in Nederland op komst
- Vulling gasvoorraden loopt gestaag door, maar behalen vuldoelen nog onzeker
- Gesprekken over verlagen vuldoelen in vergevorderd stadium
- Kosten emissierechten in een maand zo’n 18% gestegen
Terugblik gas en elektriciteit
Brussel wil dat alle Europese import van gas en olie uit Rusland stopt per 2027. Ondanks doorlopende kritiek van Hongarije en Slowakije komt de Europese Commissie volgende week met wetsvoorstellen die het afsluiten van nieuwe gascontracten met Rusland verbiedt en die de lopende contracten per 2027 beëindigt. Russisch gas maakt nu nog zo’n 13% uit van alle gasimport van de EU. Hiermee wil Europa voorkomen dat er miljarden per jaar naar Rusland stromen, waarmee Rusland de oorlog met Oekraïne deels financiert.De gasmarkt reageerde afgelopen maandag rustig op dit nieuws. Er lijkt een steeds groter aanbod aan LNG te komen, waardoor er weinig onzekerheid heerst over voldoende levering in toekomstige jaren. Bovendien is men vorige week begonnen met de voorbereidingen voor een derde LNG-terminal in Nederland. Deze terminal zou in Zeeland komen en een jaarlijkse overslagcapaciteit hebben van 5,5 tot 7,5 miljard kuub gas. Dit staat gelijk aan zo’n 25% van het huidige jaarlijkse gasverbruik in Nederland. De andere hubs in Nederland hebben een capaciteit van 16 miljard (Gate Terminal op de Maasvlakte) en 8 miljard (EemsEnergyTerminal) kuub per jaar. Ook werkt de Gate Terminal aan het vergroten van de capaciteit naar 20 miljard kuub per jaar, wat in Q4 2026 gereed moet zijn.
Verder blijft de gasmarkt op het ogenblik macro-economische trends in de gaten houden, waaronder verdere aankondigingen omtrent de importheffingen en ontwikkelingen in de oorlogen tussen Oekraïne en Rusland en tussen Israël en Hamas. Zo stond er voor donderdag 15 mei een gesprek gepland tussen Poetin en Zelensky, maar lijkt Poetin een delegatie te hebben gestuurd voor de gesprekken. Wat dit betekent voor de uitkomst is nog onduidelijk. Ook de invloed op de gasprijzen is daarom nog onzeker.
Ten opzichte van 30 april, toen het Q4 2025-contract werd verhandeld voor 32,9 ect/m3, zijn de prijzen iets gestegen. Op 14 mei werd dit contract namelijk verhandeld voor 35,5 ect/m3. Deze stijging wordt gedeeltelijk toegeschreven aan een stijging in de kosten voor de emissierechten. Daar komt bij dat de prijzen zich voor de frontmaanden op het laagste niveau in een jaar bevonden. Verdere dalingen van de gasprijzen worden op korte termijn niet verwacht, aangezien de behoefte om de voorraden bij te vullen de komende periode groot blijft. Bovendien kan een daling de concurrentiestrijd met Azië om LNG verder aanwakkeren, waardoor er meer vloeibaar gas richting Azië zou kunnen gaan. Aangezien Europa het gas hard nodig heeft om de voorraden opnieuw te vullen voor aankomende winter, is dat geen wenselijke situatie.
Het naar beneden bijstellen van vuldoelen lijkt steeds realistischer
Het bijvullen van de Europese gasvoorraden ligt momenteel op een niveau dat we in eerdere jaren ook zagen. Echter, de voorraden zijn nu zo’n 20 procentpunt minder gevuld dan vorig jaar rond deze tijd van het jaar. De Europese voorraden waren op 14 mei gevuld voor iets meer dan 43%. Nederland loopt hierin enigszins achter met een vulgraad van 29%. Desalniettemin vult Nederland de afgelopen weken procentueel gezien meer bij dan gemiddeld in Europa. Het lijkt er daarom op dat Nederland langzaam met een inhaalslag start, maar het is onzeker of de vuldoelen op tijd gehaald zullen worden.
Het geeft daarom enige rust dat de vuldoelen hoogstwaarschijnlijk verlaagd zullen worden. De volgende ronde van gesprekken staat gepland voor begin juni. Indien de uitkomsten hiervan positief zijn, zou in juli definitief de knoop doorgehakt kunnen worden om de vuldoelen naar beneden bij te stellen. Dit zou direct in 2025 ingaan. Alle partijen lijken het er namelijk over eens dat er geen externe invloed op de markt uitgeoefend moet worden over wanneer er gas moet worden gekocht. Dit biedt enig perspectief, al zullen de voorraden nog steeds aanzienlijk moeten worden bijgevuld.
Olie, steenkool en emissierechten
Op 14 mei is de grens gepasseerd met 200 negatieve EPEX-uren. In 2024 gebeurde dat op 17 juni. Op 11 mei tussen 13:00 en 14:00 uur heeft de EPEX zelfs een prijs van -350 €/MWh laten zien. De oorzaak hiervan is het zonnige weer, samen met het feit dat het vermogen aan zonne- en windenergie steeds verder groeit, terwijl de stroomvraag nagenoeg gelijk is gebleven. Vorige week kwam het aandeel hernieuwbare energie uit op 73%, een van de hogere scores tot nu toe. Hiervan werd een deel geëxporteerd naar andere landen om daar aan de elektriciteitsvraag te voldoen. Op zonnige dagen hoeven er tijdens de middaguren in ons land daarom nagenoeg geen gascentrales te draaien om elektriciteit op te wekken.De termijnprijzen lieten daarentegen een stijging zien de afgelopen twee weken. Deze stijging was het gevolg van een stijging in de prijzen voor gas en de emissierechten. Door de stijging in de kosten voor zowel gas als elektriciteit verandert er voor een WKK weinig in de sparkspread en daarmee de kosten voor warmte.
Het leidende Dec 2025-contract voor de emissierechten is ten opzichte van begin april met zo’n 18% gestegen, van 61 €/ton op 9 april naar 72 €/ton op 14 mei. Met name de wat mildere toon van Trump rondom de handelstarieven speelt hier een rol in. Dat er nu ruimte voor onderhandeling is, stemt de Europese beurzen gerust. Het resultaat hiervan is dat er meer vraag is naar de handelscontracten voor de emissierechten.
Visie voor de komende week:
Het onderhoud aan de Noorse gashubs gaat ook komende twee weken stug verder en eindigt begin juli. Vervolgens volgt er nog een periode met onderhoud van begin augustus tot eind september. Indien er onvoorziene omstandigheden zijn waardoor er meer uitval is dan gepland, kan dit een opstuwend effect hebben op de prijzen.De vraag naar gasinjecties blijft ook een belangrijke drijfveer voor de prijzen, aangezien de voorraden nog steeds significant bijgevuld moeten worden in de aankomende maanden. Er wordt verwacht dat de vulgraad van Nederland tegen eind mei 39% is.
De weersvoorspellingen voor de komende twee weken suggereren hoger dan gemiddelde temperaturen en gemengde voorspellingen voor hernieuwbare energie: bovengemiddeld veel zon, wat eventuele tekorten aan windenergie kan compenseren en de vraag naar gas voor elektriciteitsopwekking kan verminderen.
