De termijnprijzen van gas naar verwachting minder volatiel

• Bijna 10% prijsdaling op 2024-prijzen
• Ook steenkool en emissierechten onderuit
• Gasvoorraden duiken onder 90% vulgraad
• Onstuimige kerstperiode in het vooruitzicht
  
   

De tabellen hierboven laten het al zien; over de hele linie zijn de gas- en elektriciteitsprijzen flink gedaald. Op de gasmarkt staan alle tijdvakken tot eind 2024 bijna 10% lager dan een week geleden. De jaren 2025, 2026 en 2027 zijn respectievelijk 6, 4 en 2% gedaald. Bij elektriciteit is een soortgelijk beeld zichtbaar, alleen zakken de prijzen voor volgende winter (Q4’24-Q1’25) minder hard dan bij gas. Dat kan verklaard worden doordat er in de winter meer (relatief dure) steenkool in de elektriciteitsmix zit. Ook de sparkspreads en de WKK-warmtekosten zijn met eenzelfde ordegrootte gedaald. 

Na een korte koudegolf vorige week zijn de temperaturen weer gestegen naar (ruim) boven het seizoensgemiddelde. Volgens de laatste weersverwachtingen houdt dit weerbeeld tot half januari aan. Dit zou gepaard gaan met een matige zuidwestenwind, waardoor ook de windopbrengst ervoor zorgt dat de gascentrales niet op volle kracht hoeven te draaien. Daarnaast kruipen we al richting de kerstperiode, waarin de energievraag sowieso een stuk lager ligt dan gebruikelijk. Aan de vraagkant is er dus al genoeg aanleiding voor prijsdalend sentiment.

Aanbod beter dan vorig jaar
De aanbodkant draagt bij aan dat sentiment, want vrijwel op alle vlakken is de situatie beter dan vorig jaar. Er is meer opgesteld zon- en windvermogen, de Franse kerncentrales laten fors herstel zien en de reservoirs bij de waterkrachtcentrales zitten door de natte herfst voller dan voorgaande jaren. De dagelijkse Noorse gas-export staat bovendien weer rond de maximale capaciteit van 350 miljoen/m³ dag en tot begin maart vindt er nauwelijks gepland onderhoud plaats. Het LNG-aanbod blijft achter ten opzichte van vorig jaar, maar gezien de relatief volle gasbergingen en de milde temperaturen is er ook minder noodzaak om meer LNG aan te trekken. De Aziatische LNG-prijzen liggen al enige tijd hoger dan de Europese LNG-prijzen, maar door droogteproblemen in het Panamakanaal nemen de transportkosten toe voor bijvoorbeeld Amerikaanse LNG-producenten (vooral gesitueerd aan de oostkust). Europa blijft daarmee toch een aantrekkelijke bestemming.

Deze week werd bekend gemaakt dat de ontwikkeling en opschaling van meerdere Duitse LNG-importterminals vertraging oploopt. De beoogde importcapaciteit wordt daardoor waarschijnlijk niet deze winter al bereikt maar pas volgende zomer. Aangezien Duitsland de huidige importcapaciteit bij lange na nog niet maximaal gebruikt, heeft dit bericht weinig impact gehad op de gasmarkt.
In België is overeenstemming bereikt tussen de regering en kerncentrale-uitbater Engie voor het open houden van de Doel 4 en Tihange 3 centrales in de periode 2025-2035. Het is de bedoeling dat de kerncentrales in de winters ’25-’26 en ’26-’27 volledig operationeel blijven en dat er in die periode geen werkzaamheden uitgevoerd worden. Voor de winters daarna wordt ingeschat dat de aanbodsituatie rooskleuriger is en dat er dus minder noodzaak is om de kerncentrales in de winter voor de volle 100% te laten draaien.

De vulgraad van de Europese gasbergingen is inmiddels onder 90% gezakt. Dat betekent dat er sinds medio november ongeveer 10% uit de voorraden gehaald is. Nederland staat rond 86% en Duitsland rond 91%. De verwachting is dat de Nederlandse vulgraad aan het einde van dit jaar ruim boven 80% uitkomt.

Andere commodities ook omlaag
De andere energiegerelateerde handelsmarkten lieten ook vooral dalende lijnen zien. De steenkoolprijs daalde dinsdag naar 102 $/ton voor het 2024-jaarcontract. Dat is een prijsdaling van ruim 35 $/ton ten opzichte van twee maanden terug, en dit werkt door in de elektriciteitsprijs. Ook emissierechten blijven op een laag niveau handelen, bezien over de prijsvorming in de afgelopen twee jaar. Vorige week werd de prijsbodem van 70 €/ton al neerwaarts doorbroken en deze week zagen we hoofdzakelijk handel tussen 66 en 70 €/ton op het dec’23-contract. Dit contract kan nog tot 18 december verhandeld worden. Daarna is dec’24 het meest liquide handelstijdvak waar we naar kijken voor de prijsrichting. Dat contract staat momenteel rond 72 €/ton.

Ook de oliemarkt trekt wat omlaag; we begonnen de week nog op 76 $/vat, maar het voorste maandcontract bewoog al snel omlaag naar 73 $/vat en liep deze donderdag weer omhoog naar 75 $/vat. De markt was niet onder de indruk van de besluiten in de laatste OPEC+-vergadering en sorteert voor op productiegroei vanuit de VS (dat geen onderdeel is van OPEC+). Verder geven tegenvallende economische cijfers weinig reden voor opwaarts sentiment.

De klimaattop in Dubai heeft op het oog weinig effect gehad op de energiemarkten. In het communiqué worden weinig nieuwe, concrete afspraken genoemd en het laat richting net-zero in 2050 nog ruimte voor gas als transitie-brandstof. Javier Blas (Bloomberg) omschreef het op X als ‘diplomatic gymnastics’. Er wordt verder gesproken over het verdriedubbelen van hernieuwbare energiecapaciteit in 2030 en het versnellen van de afbouw van steenkool. 

Tot half januari staan er bovengemiddelde temperaturen op het programma, gecombineerd met aantrekkende windkracht vanaf zaterdag. Richting de Kerst zijn er zelfs stormachtige voorspellingen die gepaard gaan met veel neerslag. Na volgende week is ook de verwachting dat de energievraag afneemt door het begin van de kerstvakantie. Dit geeft mogelijk verdere neerwaartse druk op de daggas- en EPEX-prijzen. Voor dit weekend en de volgende werkweek wordt op dit moment een gemiddelde EPEX-prijs tussen 65 en 70 €/MWh ingeschat en een daggasprijs van 35 €ct/m³. Bij het naderen van de kerstperiode nemen de handelsvolumes over het algemeen af en kunnen daardoor grotere prijsbewegingen ontstaan. Wellicht dat het dalen van de prijzen alsnog zorgt voor grotere koopwoede dan gebruikelijk in deze laatste week voor gastermijnhandel. 

Het LNG-aanbod is zoals gezegd minder dan vorig jaar rond deze tijd, maar gezien de comfortabele vraag- en aanbodbalans is dat zeker niet problematisch. Tot het einde van de maand komen er nog zes gevulde LNG-tankers aan bij de Nederlandse terminals.