Energiemarkten navigeren in rustig vaarwater
19 januari 2024 door Redactie EnecoSamenvatting:
- Goede kans dat gasopslagen halfvol uit de winter komen
- Februari termijnprijs voor gas en elektriciteit in drie maanden tijd gehalveerd
- Prijs van emissierechten blijft dalen
- LNG aanvoer blijft robuust
- Goede kans dat gasopslagen halfvol uit de winter komen
- Februari termijnprijs voor gas en elektriciteit in drie maanden tijd gehalveerd
- Prijs van emissierechten blijft dalen
- LNG aanvoer blijft robuust
Terugblik gas
De termijnprijzen voor zowel gas als elektriciteit lieten in de afgelopen week een gestage verdere daling zien. De afgelopen twee weken was het dan wel kouder dan gemiddeld rond deze tijd van het jaar en heeft Qatar aangegeven dat er voorlopig geen LNG-schepen meer via de kortste route (via Rode Zee en Suez kanaal) naar Europa zullen varen.LNG-schepen die vanuit Qatar naar Europa varen, zullen er ongeveer anderhalve week langer over doen om bij de bestemming te komen. Effectief houdt dit in dat de beschikbare capaciteit wat onder druk komt te staan. Historisch gezien zijn Italië en België landen die voor een relatief groot deel afhankelijk zijn van levering uit Qatar. In 2023 ontvingen beide landen ongeveer 40% van de LNG hier vandaan. Deze omleiding leidt voornamelijk op spotlevering tot een hogere prijsvorming, om de transportkosten te compenseren. De meeste spot LNG-leveringen gaan echter naar Azië, voor Europa is het aandeel beperkt.
Verder zijn er nauwelijks reden te noemen die een prijsstijging in gang kunnen zetten. Dat betekent dat de prijsdrukkende oorzaken, in jargon ook wel ‘bearish fundamentals’ genoemd nog steeds de overhand hebben.
Gasopslagen mogelijk nog halfvol de winter uit
De vrieskou van de afgelopen twee weken was de eerste echte test van het winterseizoen. Als gevolg van de relatief lage temperatuur op nagenoeg het gehele Europese continent werd er flink aanspraak gemaakt op de gasvoorraden. In twee weken tijd is de vulgraad met bijna 10 procentpunt gedaald.
De gemiddelde Nederlandse vulgraad is deze week onder de 75% gezakt. Dat is nog steeds onder het Europese geaggregeerde niveau, want die zijn gemiddeld genomen nog iets meer dan driekwart gevuld. Al met al betekent dit dat de vulgraad voor het eerst in deze winter onder het niveau van een jaar geleden is gedaald.
Toch heeft de markt er vertrouwen in dat er ruimschoots voldoende gas voorhanden zal zijn voor de komende (winter)weken. Zelfs met een doorrekening van een koud weer scenario (bijvoorbeeld de winter van 2018) lijken de voorraden nog steeds bijna half gevuld de winter uit te gaan komen. Uitgaande van gas onttrekkingen in een gemiddelde winter, kan de gemiddelde vulgraad in april nog steeds tussen de 50-60% uitkomen. Dat is overigens vergelijkbaar aan de situatie van vorig jaar.
Dat betekent ook dat de vraag naar LNG vergelijkbaar zal zijn aan vorig jaar. Aangezien de huidige LNG-vraag vanuit Azië momenteel als gevolg van mild weer op een lager pitje staat, wordt dit niet als een groot risico ingeschat. Er is ook nauwelijks prijsverschil tussen de TTF en de Aziatische EAX-tegenhanger. Het Chinese nieuwjaar, wat in februari een vakantieperiode inluidt kan daar de vraag voor langere tijd beperkt houden.
Bijna alle gas termijncontracten onder de 30 €/m3 gezakt
De bovenstaande tabel laat week-op-week bij de gasprijs ontwikkeling een lichte daling zien. De daggasprijs, maar ook de meeste termijncontracten worden inmiddels onder de 30 €ct/m3 verhandeld. Goed beschouwd handelden afgelopen woensdagmiddag alleen de komende twee winterperiodes (2024/2025 en 2025/2026) nog boven de 30 €ct/m3.
Dit heeft vanzelfsprekend direct invloed op de termijnprijsontwikkeling bij elektriciteit. Daar noteert alleen nog de peakprijs voor de komende winterperiode (2024/2025) net boven de 100 €/MWh. Over de hele linie hebben de termijnprijzen bij elektriciteit in een week tijd een daling van circa 10 procent laten zien.
Als gevolg van de hoge energieprijzen van de afgelopen twee jaren heeft een aantal energie intensieve industrieën de productie verplaatst naar landen met een lagere energieprijs.
Dat is onder andere terug te zien in de totale elektriciteitsvraag. De energievraag is, ondanks de recente prijsdalingen niet noemenswaardig omhoog gegaan. Hierdoor kan de verkoopdruk bij gas en elektriciteit mogelijk voor een deel verklaard worden.
Een voorbeeld hiervan is de prijsontwikkeling van het Februari-2024 contract. Drie maanden geleden stond dit maandcontract nog op 150 €/MWh, inmiddels is deze meer dan gehalveerd naar de 73,6 €/MWh. Ook het Februari gascontract is in drie maanden tijd gehalveerd van 55 naar 27,1 €ct/m3, de slotstand van woensdag. De pre-crisis prijzen komen daarmee in zicht.
Spotprijzen laten geen uitschieters zien
Het koude en rustige winterweer heeft geleid tot een relatief stabiele EPEX spotprijs. Over de afgelopen week bezien, was de gemiddelde EPEX spotprijs bijna 90 €/MWh. Het laagste daggemiddelde was 80 €/MWh voor afgelopen zondag, terwijl het duurste uur net aan 97 €/MWh was. Voor zowel afgelopen dinsdag als woensdag is de baseloadprijs uitgekomen op ruim 97 €/MWh. Ook de goedkoopste uren lagen in de afgelopen dagen dicht bij elkaar, variërend van 62 tot 70 €/MWh.
De daggasprijs stond net als de termijnprijzen onder druk en is in de voorbije week 10% gedaald. Daggas noteert momenteel ongeveer een halve cent hoger dan het voorste maandcontract. Dit prijsverschil is opvallend genoeg wel iets opgelopen, want een week geleden was er nog nauwelijks verschil tussen beide.
Steenkool, emissierechten en olie
De verkoopdruk houdt ook aan bij de emissierechten. Vorige jaar schommelde de EUA-prijs lange tijd tussen de 85 en 100 €/ton. Sinds de prijs eind oktober vorig jaar neerwaarts door de 85 €/ton is gezakt, is er sprake van een gestage daling. Zo is het Dec-24 contract dit jaar al ongeveer 20% in waarde gedaald. Een week geleden werd er nog €70 betaald. Afgelopen woensdagmiddag is het contract al korte tijd net onder de 63 €/ton verhandeld.
Steenkool blijft eigenlijk al twee weken vrij richtingloos net boven de 100 $/ton bewegen. En ook de olieprijs is ondanks de onrust rond de Rode Zee opvallend stabiel. De Brent olieprijs heeft sinds de start van het jaar in een smalle band tussen de 75 en 80 $/vat bewogen.
Visie voor de komende week:
Vanaf het weekend laat de weersverwachting een flinke omslag zien. In Nederland wordt de (nacht)vorst verdreven en kan de temperatuur overdag zelfs in de dubbele cijfers uitkomen. Niet alleen in ons land, maar ook voor heel Europa (en zelfs Scandinavië) worden hoger dan ‘normale’ temperaturen verwacht. Bovendien lijkt er tegelijkertijd ook weer een stormdepressie over het noordwesten van Europa te trekken.Niet verwonderlijk dat de markt voor komend weekend en volgende week een flink lagere spotprijs voor elektriciteit verwacht van gemiddeld rond de 65 €/MWh.
Bovendien blijft de LNG aanvoer robuust. Tot het einde van de maand worden er bij de Nederlandse terminals nog negen schepen verwacht. Groot-Brittannië is met zeven ladingen ook niet onbedeeld.
De prijsdrukkende condities blijven daardoor van kracht. Wel zal de gasmarkt op korte termijn weer vooruit gaan blikken naar de start van het Noorse onderhoudsseizoen. Volgens de huidige planning zal dit medio februari mondjesmaat weer van start gaan.
