De termijnprijzen van gas naar verwachting minder volatiel
9 november 2023 door Redactie EnecoSamenvatting
- Lage vraag naar gas zorgt voor daling termijnprijzen
- Europese gasvoorraden ruim 99% gevuld
- 2023 op weg naar het warmste jaar
- Prijs van steenkool en emissierechten daalt verder
Terugblik gas
Het conflict tussen Israël en Palestina en de aanstaande winter zorgden de afgelopen maand op de termijnmarkten voor flinke risicopremies op de energieprijzen. Nu de winter dichterbij komt en de weersvoorspellingen uitgaan van milde temperaturen, nam een groot deel van het eerder ingeschatte risico af. Hierdoor daalde afgelopen maandag (6 november) de gasprijs voor de maand december zelfs zakte met ruim 6,5% naar 44,8 euro/MWh. Echter werden de verwachte temperaturen in Europa voor de tweede helft van november de dinsdag erop alweer naar beneden bijgesteld, waardoor de energieprijzen vervolgens weer corrigeerden.De meeste gasprijzen zijn ongeveer gelijk gebleven in vergelijking met vorige week. Een opmerkelijke verandering heeft zich voorgedaan bij de dagelijkse gasprijs. Aan het einde van vorige week lag deze prijs nog ongeveer 9 ect/m3 lager dan de prijs voor het decembercontract. Deze week is er echter een verdere stijging te zien, waarschijnlijk vanwege de naderende maand december, waardoor het prijsverschil tussen beide contracten kleiner wordt.
De prijzen op de OTC-elektriciteitsmarkt zijn voor alle termijnen een beetje gedaald, en dit lijkt min of meer gelijk te zijn voor alle termijnen. Daarnaast zijn de prijzen voor de GvO’s voor 2024 ook gedaald.
Escalatie oorlog
Een recent rapport uitgegeven door Rabobank heeft de mogelijke gevolgen van een escalatie van de oorlog tussen Israël en Palestina voor de energiemarkt onderzocht. Dit rapport identificeert twee verschillende escalatiescenario's.
In een beperkt escalatiescenario wordt voorspeld dat buurlanden betrokken raken bij een oorlog, wat resulteert in ernstige belemmeringen of zelfs onmogelijkheden voor de verscheping van goederen via het Suezkanaal. In dit geval wordt verwacht dat de gasprijzen stijgen naar een bereik van 80 tot 100 euro/MWh, terwijl de olieprijs stijgt naar 100 dollar/vat Brent.
In een breder escalatiescenario, waarbij Iran, de Verenigde Staten en Saoedi-Arabië betrokken raken bij de oorlog, worden niet alleen logistieke problemen verwacht in het Suezkanaal, maar ook ernstige hinder of zelfs blokkades voor de verscheping van olie en LNG via de Straat van Hormuz. Dit zou kunnen leiden tot een stijging van de olieprijs naar meer dan 150 dollar/vat Brent en een toename van de TTF-gasprijs tot 135 euro/MWh in 2024. Daarnaast wordt verwacht dat voedselprijzen op korte termijn met 10 procent zullen stijgen, en er zullen aanzienlijke stijgingen zijn in risicopremies en rentetarieven.
2023 op weg naar warmste jaar
Het lijkt erop dat 2023 wereldwijd op weg is om het warmste jaar ooit gemeten te worden, en ook in Nederland lijken we op schema te liggen voor een plaats in de top 5 van warmste jaren. Zelfs begin november hebben we nog geen significante koude temperaturen ervaren.
Weeronline rapporteert over deze recordwarmte. Tot op heden bedraagt de gemiddelde temperatuur in De Bilt 12,8 graden, in vergelijking met het normale gemiddelde van 11,5 graden. Dit jaar zijn er in De Bilt 117 dagen geweest boven de 20 graden Celsius. Alleen in 2018 waren er meer, namelijk 132 dagen.
Als het resterende deel van het jaar zich normaal ontwikkelt, zou het jaarlijkse gemiddelde uitkomen op 11,4 graden, vergeleken met het gebruikelijke gemiddelde van 10,6 graden. Hiermee zou 2023 zich op een gedeelde vierde plaats bevinden in de lijst van warmste jaren ooit gemeten in Nederland. Het huidige record staat op 11,7 graden, dat zowel in 2014 als in 2020 werd bereikt. Op de derde plaats staat 2022 met 11,6 graden.
Gasvoorraad Europa
In de afgelopen week hebben iets hogere temperaturen en een verhoogde windkracht gezorgd voor een verminderde vraag naar gas. Hierdoor zijn de Europese gasvoorraden momenteel voor 99,6% gevuld. Nederland heeft zijn gasvoorraden voor 99,8% gevuld, terwijl Frankrijk een vulling van 99,9% heeft bereikt. Opmerkelijk is dat sommige Europese landen zelfs een vulgraad van boven de 100% hebben, zoals Portugal en Roemenië, met respectievelijk 107% en 103%. Blijkbaar is de druk in deze gasopslagen verder verhoogd dan normaliter als maximum wordt gehanteerd.
Terugblik olie, steenkool en emissierechten
De CO2-emissierechten zijn in de afgelopen week verder gedaald en het Dec-23 contract wordt momenteel verhandeld voor 75,8 dollar/ton).Daarnaast lijkt de neerwaartse trend voor steenkool zich voort te zetten, waarbij het 2024 contract momenteel wordt verhandeld voor ongeveer 112 dollar/ton, terwijl het vorige week nog op 119 dollar/ton stond.
De dalende prijs van steenkool wordt waarschijnlijk veroorzaakt door een overvloed aan kolen op de Chinese markt. China heeft sinds de crisis van 2021 de kolenproductie verhoogd en lijkt dit jaar een recordniveau te bereiken. Bovendien heeft China in de eerste 9 maanden van dit jaar de import van steenkool met 73% verhoogd.
Afgelopen dinsdag daalden de olieprijzen naar het laagste niveau sinds augustus, mede als gevolg van zwakke cijfers over de Chinese export en de sterkere dollar die druk uitoefent op de olieprijzen. Op dit moment wordt een vat Brent-olie verhandeld voor ongeveer 80,2 dollar/vat.
EPEX en onbalansmarkt
In de afgelopen week vertoonden de EPEX-uurprijzen op werkdagen doorgaans schommelingen tussen 29 en 103 euro/MWh. Als gevolg van de storm Ciaran verdubbelde de opwekking van windenergie in Europa in week 44 in vergelijking met de voorgaande week. In totaal werd er 16,3 TWh aan energie opgewekt met behulp van windturbines in Europa, wat de op twee na hoogste wekelijkse opbrengst ooit was.
Tijdens het afgelopen weekend waren er geen negatieve prijzen, maar in de nacht van zaterdag tot zondag en van zondag tot maandag kwamen de prijzen dichtbij het nulpunt. Zowel op zaterdag als zondag bleven de prijzen gedurende grote delen van de dag laag, onder de 30 euro/MWh. Dit was voornamelijk te wijten aan de sterke wind. Daardoor bleef de EPEX spotprijs in de afgelopen week grotendeels behoorlijk onder de 100 euro/MWh. Voor donderdag bereikte de gemiddelde spotprijs het hoogste punt in een week, met een gemiddelde prijs van 103,5 euro/MWh.
Visie voor de komende week:
Voor de aankomende week zien we voorspellingen van licht dalende temperaturen, maar deze zullen nog steeds boven het gemiddelde liggen voor deze tijd van het jaar. Bovendien wordt er voor de komende periode een bovengemiddelde windkracht verwacht met een beperkte hoeveelheid zonneschijn. De markt verwacht voor de komende week een gemiddelde EPEX-prijs net onder de 100 euro/MWh.
Ook voor de komende weken is de LNG aanvoer prima. Er zullen tot 20 november naar verwachting acht LNG-schepen aankomen bij de Nederlandse terminals in Rotterdam en de Eemshaven. Dat komt overigens overeen met het aantal van vorig jaar rond deze tijd.
Het lijkt erop dat de markt zich in een rustigere en afwachtende fase bevindt. Dankzij deze combinatie van bovengemiddelde wind en temperatuur, is de verwachting dat de energiemarkt in de komende week relatief stabiel zal zijn, met beperkte prijsschommelingen.
