< Terug naar BWI Lage Weide

Biomassa

Is biomassa verbranden voor duurzame warmte niet zonde?

Nee, de biomassa die wij in Utrecht gaan gebruiken bestaat enkel uit reststromen hout. Daar kun je weinig anders mee. Het betreft snoeihout uit regulier park-, plantsoen- en beheerd bosonderhoud, plus reststromen vanuit groenverwerking en compostering. Daar kun je geen planken, spaanplaat of compost van maken. Door deze reststromen hout te verbranden voor het opwekken van warmte gebruiken we het materiaal alsnog nuttig. De warmte wordt voor het verwarmen van huizen in Utrecht en Nieuwegein gebruikt.

Er is veel kritiek op het inzetten van biomassa voor energie. Hoe zien jullie dat?

Het kabinet is ervan overtuigd dat de inzet van biomassa nu en richting 2030 en 2050 noodzakelijk is voor de verduurzaming van onze economie en het realiseren van de klimaatopgave.

Biomassa wordt in alle klimaatsectoren gebruikt als energiebron. In de landbouw is biomassa belangrijk voor de bodemvruchtbaarheid en de koolstofvoorraad in de bodem. Op termijn zal biomassa daarnaast ook in toenemende mate als materiaal en grondstof kunnen gaan dienen. Een zo optimaal en zo efficiënt mogelijk gebruik van de beschikbare hoeveelheid biomassa is gewenst om zoveel mogelijk klimaatwinst te boeken en de economische waarde van biomassa te vergroten. Aan de sectortafels van het Klimaatakkoord is vooralsnog vooral gesproken over de inzet van biomassa ter vervanging van fossiele brandstoffen met als doel CO2 emissies terug te dringen. Uitgangspunt is dat alleen duurzame biomassa werkelijk bijdraagt aan verduurzaming van de economie en dat duurzame biomassa op mondiaal niveau op termijn schaars zal zijn.

Welke biomassa gebruikt Eneco voor de BWI in Utrecht?

De biomassa voor de BWI zal voornamelijk (rond de 80%) bestaan uit zogenaamde houtshreds afkomstig als reststroom van groenverwerking en compostering. De rest (rond de 20%) zal bestaan uit zogenaamde houtchips afkomstig als snoeihout uit snoeien en dunnen in plantsoenen, parken en beheerde bossen. De BWI kan als we dat willen op 100% houtshreds. We gebruiken geen biomassa die je kunt gebruiken als voedsel, noch gaat het om gebieden die omwille van biomassa beplant of gesnoeid of geoogst worden. Het gaat dus echt om een reststroom. Ook is het enkel schone biomassa. Het bevat dus geen hout dat vervuild is met verf –en/of lijmresten.

Aan welke eisen moet biomassa voldoen?

In Nederland is er een pakket eisen die worden gebruikt om te bepalen of biomassa en alle stappen om de biomassa bij een biomassacentrale te krijgen echt duurzaam is. Dit heet de Nederlandse Technische Afspraak NTA8080 Better Biomass. Deze afspraak is gemaakt door onder meer de overheid, milieuorganisaties (zoals WWF, Greenpeace, Stichting Natuur –en Milieu), wetenschappelijke instellingen en het bedrijfsleven. De regering en de Europese Commissie hebben de NTA8080 erkend. Voldoe je als bedrijf aan de eisen, dan krijg je een certificaat. Wij kopen alleen biomassa bij leveranciers met zo’n certificaat of die bereid zijn dit certificaat te gaan halen. Verder hebben wij als Eneco ook vrijwillig strengere afspraken gemaakt met het Wereldnatuurfonds over biomassa. Tenslotte is de biomassa voor de BWI getoetst aan de criteria van Greenpeace en is geconcludeerd dat het wordt voldaan aan deze criteria.

Waar komt de biomassa voor de BWI vandaan?

De biomassa komt uit parken, plantsoenen en beheerd bos als restromen hout. Het gaat om zogeheten snoeihout en reststromen hout vanuit groenverwerking en compostering. De biomassa die wij in Utrecht gaan gebruiken komt vanuit leveranciers op een zo kort mogelijke afstand van Utrecht. Het doel is om zo veel als mogelijk gebruik te maken van biomassa vanuit lokale en regionale bronnen. Deze biomassa komt hoofdzakelijk uit Nederland. Wij gebruiken geen biomassa uit landen op grote transportafstand zoals Afrika, Zuid-Amerika, of Noord-Amerika.

Is gebruik van biomassa slecht voor de bossen?

De biomassa die wij gaan gebruiken is slechts voor een klein deel afkomstig uit beheerd bos. Van de boomstammen worden planken gemaakt en de dikke takken spaanplaat. De dunste takken zijn de reststromen. Het gebruik van biomassa uit beheerd bos hoeft niet per definitie verkeerd te zijn. Het kan ook goed zijn voor het bos zelf om dit soort biomassa uit de bossen te halen. Uit gesprekken met deskundigen van o.a. Staatsbosbeheer blijkt dat zij daar heel voorzichtig mee omgaan. Door gebruik te maken van leveranciers die hier ook goed op letten, is er weinig risico op problemen voor het bos.

Hoeveel biomassa gaat de BWI per dag gebruiken?

Elke dag zijn er tussen de dertig en veertig vrachtwagens aan biomassa nodig afhankelijk van het type vrachtwagen en dichtheid van de biomassa. Deze biomassa wordt opgeslagen in een opslaghal voordat het wordt verbrand. Dit is nodig omdat er in het weekend geen biomassa wordt aangevoerd.

Is er eigenlijk wel voldoende biomassa?

Ja. Er is in Nederland genoeg snoeihout en genoeg restromen hout vanuit groenverwerking en compostering. Op dit moment wordt deze biomassa in grote hoeveelheden aan het buitenland verkocht. Door deze biomassa straks ook lokaal in Nederland te gebruiken hoeft de biomassa niet vervoerd te worden naar andere landen. Daardoor is er minder CO2 uitstoot als gevolg van vervoer.

Ga ik de opgeslagen biomassa ruiken?

Nee. De biomassa slaan we op in een afgesloten hal. Vrachtwagens storten binnen in de hal de biomassa in de opslag. De lucht uit de hal zuigen we af en gebruiken we als lucht voor de verbranding. Op deze manier ruik je de biomassa niet.

Wat vindt de wetenschap eigenlijk van het verbranden van biomassa?

Wetenschappers stellen een aantal voorwaarden aan het verbranden van biomassa voor warmte. Als er een hoogwaardiger product van gemaakt kan worden, dan moet je het niet verbranden. Hetzelfde geldt voor biomassa dat je kunt inzetten als voedsel. Eneco is het daar mee eens. Daarom gebruiken wij in Utrecht biomassa waarmee je niet veel anders meer mee kunt; de echte reststromen.

Klopt het dat jullie houtchips of houtpellets uit Brazilië of Afrika gaan inzetten?

Nee. Wij gebruiken in Utrecht geen biomassa uit landen op grote transportafstand zoals Afrika, Zuid-Amerika of Noord-Amerika. Dat willen we niet en zou ook sowieso veel te duur zijn. Het gaat om snoeihout en reststromen hout vanuit groenverwerking en compostering. Dat halen wij hoofdzakelijk uit Nederland vanuit leveranciers op een zo kort mogelijke afstand van Utrecht.

Wat vinden milieuorganisaties ervan dat jullie biomassa gaan verbranden?

Organisatie als Greenpeace, Milieudefensie en NMU hebben onze plannen bekeken. Zij zijn heel kritisch op het verbranden van biomassa. Maar in onze plannen kunnen zij zich vinden, echter wel op basis van een aantal voorwaarden ten aanzien van afspraken omtrent de monitoring en rapportage van de milieuprestatie van de BWI. Deze afspraak is Eneco aangegaan met de gemeente Utrecht.

Luchtkwaliteit

Gaat de luchtkwaliteit in Utrecht niet onderuit door de BioWarmte Installatie?

Nee. Wij hebben uitgebreid onderzocht of problemen met de luchtkwaliteit te verwachten zijn. Dat is niet het geval. De invloed van de BWI op de lokale luchtkwaliteit is zeer beperkt. De provincie Utrecht heeft onze onderzoeken gecontroleerd en juist bevonden. De gemeente heeft eveneens onafhankelijke deskundigen onze resultaten laten bekijken. Ook zij stellen vast dat de bijdrage van de BWI zeer beperkt is en er geen probleem met de luchtkwaliteit ontstaat.

Hoe zit het met roet en fijnstof?

Roet en fijnstof zijn in Utrecht belangrijke onderwerpen. Roet is een vorm van fijnstof. Wij hebben uitgebreid onderzocht of daarmee problemen te verwachten zijn. Dat is niet het geval. De provincie Utrecht heeft onze onderzoeken gecontroleerd en juist bevonden. De gemeente heeft eveneens onafhankelijke deskundigen naar onze resultaten laten kijken. Ook zij stellen vast dat de bijdrage van roet en fijnstof zeer beperkt is en er geen probleem met de luchtkwaliteit ontstaat.

Brengt de BioWarmte Installatie de milieuzone van Utrecht in gevaar

Nee. Wij hebben uitgebreid onderzocht of we de milieuzone in gevaar brengen. Dat is niet het geval. De gemeente heeft onafhankelijke deskundigen naar onze resultaten laten kijken. Ook zij stellen vast dat de BWI de milieuzone van Utrecht niet in gevaar brengt.

Aan welke eisen rond luchtkwaliteit moet de BioWarmte Installatie voldoen?

Een biomassacentrale moet aan strenge eisen rond uitstoot voldoen die door de overheid zijn opgesteld. Hiermee worden problemen met de luchtkwaliteit voorkomen. Deze eisen gaan over de maximale uitstoot van o.a. stikstofoxiden, zwaveldioxide, fijnstof, koolmonoxide, etc. Eneco heeft zichzelf strengere eisen opgelegd dan dat de wet stelt. Deze zijn vastgelegd in de vergunning. Om hieraan te voldoen gaan wij de best beschikbare technieken gebruiken om de rookgassen diep te reinigen. De emissies van de BWI worden continue gemeten en periodiek gerapporteerd aan de provincie Utrecht. De provincie Utrecht ziet er op toe dat de installatie aan de gestelde eisen voldoet en handhaaft indien noodzakelijk.

De vrachtwagens voor aanvoer biomassa zijn ongezond.

We verwachten van onze leveranciers om zo veel als redelijkerwijs mogelijk met minimaal Euro IV vrachtwagens te rijden. Tevens verwachten wij van onze leveranciers dat zij hun vrachtwagens zo veel als redelijkerwijs mogelijk maximaal beladen en altijd een aanvoerroute hanteren die niet langs de stadkant voert. Deze voorkeursroute loopt vanaf de A2 over het industrieterrein Lage Weide naar de BWI. De afstand van de A2 tot de installatie is kort. De uitstoot van vrachtwagens en het effect op de luchtkwaliteit beperkt zich daardoor tot de A2 en de Atoomweg en heeft geen bijdrage aan de luchtkwaliteit in de stad zelf. Overigens valt het aantal vrachtwagens voor de BWI in het niet met de aantallen voor de distributiecentra elders in het industriegebied.

Is aanvoer van biomassa met schepen niet beter voor de luchtkwaliteit?

Als de biomassa over grote afstanden vervoerd moet worden dan wel, maar niet in dit geval. De biomassa komt uit parken, plantsoenen, beheerd bos en voornamelijk bij groenverwerkers/composteerders vandaan vanuit leveranciers op een zo kort mogelijke afstand van Utrecht. Vervoer per boot is niet geschikt voor deze korte afstanden. Vervoer per boot betekent namelijk dat de biomassa eerst per vrachtwagen naar geschikte havens moet. Daar wordt het dan op een boot geladen en naar de locatie vervoert. In Utrecht wordt het dan van de boot afgeladen. Daarbij komt naast geluid ook geur vrij. Iets dat met vrachtwagens niet gaat gebeuren. Zij rijden meteen vanaf de bron naar de installatie en lossen hun lading direct in een afgesloten hal. Daarom is vervoer met vrachtwagens in deze situatie de betere oplossing.

Klopt het dat de BioWarmte Installatie dioxines kan uitstoten?

Dat is niet de verwachting omdat we namelijk alleen schone biomassa gebruiken en geen houtafval met verf -en lijmresten. Vergelijkbare biomassacentrales waar eveneens alleen schoon hout in wordt verbrand tonen dit aan. Maar wij en de maatschappij willen zeker zijn van onze zaak. Daarom zijn in de vergunning en in het ontwerp strengere eisen voor dioxines opgenomen. We controleren daarnaast straks vrijwillig met grotere regelmaat dan wat de overheid eist, of er dioxines vrijkomen. Dit maakt het mogelijk om direct te reageren indien er toch overschrijdingen zijn. Er worden dan direct aanvullende maatregelen genomen.

Reinigen jullie de rookgassen wel voldoende?

De rookgassen worden in verschillende stappen grondig schoon gemaakt. Hiervoor gebruiken we de best beschikbare en bewezen technieken. Wij gaan continu de uitstoot van de installatie in de gaten houden. Naast het schoonmaken koelen we de rookgassen tevens af. Hierdoor halen we de warmte uit de rookgassen. Die warmte gebruiken we voor het stadswarmtenet. Ook bij het afkoelen worden de rookgassen nog extra gereinigd.

Hoe gaat Eneco de uitstoot van de installatie in de gaten houden?

Wij gaan continu de uitstoot van de installatie in de gaten houden. Dat is vrijwillig vaker dan dat we van de overheid zouden moeten. Jaarlijks moeten wij hierover aan de provincie Utrecht rapporteren. Ook houden we de gemeente Utrecht op de hoogte.

Duurzaamheid & CO2

Waarom leidt de BioWarmte Installatie tot een meer duurzame stadswarmte?

Bij het maken van elektriciteit in de elektriciteitscentrale op Lage Weide en op Merwede Kanaal komt warmte vrij. In Utrecht gebruikt Eneco deze warmte voor stadswarmte. In een grote energiecentrale kun je met een veel hoger rendement en uitstoot van CO2 van aardgas warmte maken dan je met een allemaal losse HR-ketels in huis kan. We zijn dus met stadswarmte al goed bezig voor het klimaat. De brandstof van de centrale is aardgas. Dat zorgt voor CO2 uitstoot. Vanaf 2019 willen we verder verduurzamen door de warmte met biomassa te produceren. Daardoor is er veel minder fossiel aardgas nodig. Door het gebruik van biomassa voor het produceren van warmte sparen we circa 80.000 ton extra CO2 per jaar uit.

Stoot biomassa niet meer CO2 uit dan warmte op basis van gas of kolen?

Dat hoor je vaak. Maar er is een groot verschil. De CO2 die vrijkomt bij het verbranden van gas of kolen is miljoenen jaren geleden opgeslagen onder de grond. Deze CO2 komt nu door verbranding in grote hoeveelheden in de atmosfeer terecht en verstoren de CO2 balans. De CO2 die vrijkomt bij het verbranden van reststromen hout is in de afgelopen jaren uit de lucht gehaald. Deze CO2 die vrijkomt bij verbranding verstoort de CO2 balans niet, dit heet de zogeheten korte CO2 cyclus. Ondertussen groeit in het park, plantsoen en in de bos weer nieuw snoeihout aan. Daarbij wordt de CO2 weer opnieuw uit de lucht gehaald. Door deze cirkel stoot biomassa uiteindelijk geen extra CO2 uit.

Wat doet Eneco met de energiecentrale in de stad Utrecht?

De Hulpwarmteketels hoeven door de BWI minder ingezet te worden. Het gasverbruik en de uitstoot van de hulpwarmteketels neemt dus af. De hulpwarmteketels worden na realisatie van de BWI wel af en toe ingezet voor warmteproductie en dan voornamelijk voor pieken in de warmtevraag.

Wat doet Eneco met de hulpwarmteketels in de stad Utrecht?

De Hulpwarmteketels hoeven door de BWI minder ingezet te worden. Het gasverbruik en de uitstoot van de hulpwarmteketels neemt dus af. De hulpwarmteketels worden na realisatie van de BWI wel af en toe ingezet worden voor warmteproductie en dan voornamelijk voor pieken in de warmtevraag.

Ik hoor dat de BWI leidt tot meer elektriciteitsproductie op basis van steenkool. Hoe zit dat?

Door de BioWarmte Installatie hoeft in Utrecht de elektriciteitscentrale op gas minder vaak aan. Hierdoor neemt de elektriciteitsproductie in Utrecht voor een klein deel af. Maar, de BWI vervangt niet alleen de gas-warmte en elektriciteitscentrale. Het zorgt er ook voor dat we een aantal minder efficiënte gas-warmteketels in de stad niet meer hoeven te gebruiken. Dat is winst. Voor zover de gas-elektriciteitsproductie inderdaad vermindert leidt dit absoluut niet tot vervanging door enkel kolenstroom. Dit is door Berenschot op verzoek van de gemeente bevestigt. En wat blijkt: in de jaren dat de BWI warmte produceert wordt de elektriciteitsproductie door andere moderne gascentrales en door duurzame bronnen zoals wind en zon worden overgenomen. Dit is een logisch gevolg voortkomend uit de klimaatakkoorden. Als het niet ander kan, dan pas gaan de steenkool centrales deze elektriciteit produceren. Eneco vindt overigens dat deze kolencentrales sowieso dicht moeten.

Is er negatieve impact op de omliggende natuurgebieden?

Wij hebben uitgebreid onderzocht of daarmee problemen te verwachten zijn. Dat is niet het geval. De provincie Utrecht heeft onze onderzoeken gecontroleerd en juist bevonden. De provincie Utrecht heeft hiervoor een natuurbeschermingswet vergunning verleend.

Gaat er niet heel veel warmte verloren uit de schoorsteen?

Nee. De warmte die vrijkomt door verbranding van de biomassa gebruiken we optimaal om het water van de stadswarmtenet op te warmen. Dit gebeurt door warmtewisselaars. Tevens gebruiken we een rookgascondensator en een warmtepomp om het laatste beetje warmte uit de rookgassen te halen. Hierdoor wordt de energie in de biomassa maximaal benut en heeft de installatie een zeer hoog rendement van ongeveer 90%. Er verdwijnt daardoor weinig warmte uit de schoorsteen.

Vergunningen & Onderzoek

Zijn de vergunningen al onherroepelijk?

De benodigde vergunningen zijn onherroepelijk. De omgevingsvergunning is door de provincie Utrecht, in afstemming met de gemeente Utrecht, afgegeven.

Is er geen onafhankelijk onderzoek gedaan?

In Nederland heb je voor een groot project een vergunning nodig. Deze vraag je aan bij de overheid. De overheid verwacht dat je dan eerst veel onderzoek doet. Voor dit project moesten wij onder andere onderzoek doen naar o.a. de gevolgen voor luchtkwaliteit en de natuur. Deze onderzoeken moeten wij laten uitvoeren en zelf betalen. Eneco zet daarbij alleen professionele en onafhankelijke onderzoeksbureaus in die modellen moeten gebruiken die door de overheid erkent zijn. Zo weten wij zeker dat zij de door de overheid geëiste manier van onderzoeken gebruiken. Vervolgens zal de overheid, hier de provincie Utrecht, beoordelen of de onderzoeken kloppen. Ook wordt soms een speciale onafhankelijke commissie ingeschakeld om te bekijken of de gevolgen voor natuur en milieu wel goed zijn onderzocht. Bij dit project is het de provincie Utrecht die de onderzoeken controleert en de vergunningen verleend. De gemeente Utrecht heeft op verzoek van de gemeenteraad extra onderzoek naar onze rapporten laten uitvoeren. De gemeente Utrecht heeft eveneens beoordeeld dat de onderzoeken kloppen.

Heeft Eneco wel gebruik gemaakt van betrouwbare onderzoekers?

Ja. Eneco gebruikt alleen onderzoekers van professionele en onafhankelijke onderzoeksbureaus die modellen gebruiken die door de overheid erkent zijn. Zo weten wij zeker dat zij de door de overheid geëiste manier van onderzoeken gebruiken. Bij dit project zijn bijvoorbeeld Arcadis, Peutz, Odournet en CE Delft betrokken. Dat zijn bekende en door de overheid vertrouwde onderzoekers. De gemeente Utrecht heeft hiervoor Royal Haskoning DHV en Berenschot ingezet.

Overig

Welke risico’s levert de BioWarmte Installatie op?

De BWI is een moderne en veilige centrale met best beschikbare en bewezen technieken. Zowel tijdens de bouw als in de operationele fase staat veiligheid voorop voor omgeving, omwonenden en medewerkers. Voor de BWI wordt een veiligheidsplan opgesteld. Voor bijzondere gevallen worden specifieke voorbereidingen getroffen zoals training van de plaatselijke brandweer en het inzetten van een calamiteitenbestrijdingsteam, volgens gedetailleerde draaiboeken. De gehele centrale voldoet aan de daarvoor bestaande wettelijke voorschriften en wordt gecontroleerd door vergunningverlenende instanties.

Waarom is een BioWarmte Installatie eigenlijk nodig?

De gemeente Utrecht en Nieuwegein zijn zeer ambitieus waar het gaat om haar duurzame energiedoelstellingen, met doelen voor duurzame energie en klimaat die veel verder gaan dan de doelen op provinciaal en nationaal niveau. Net zoals de verduurzaming van de energievraag door verkeer, elektriciteit en van de nog grotendeels door gasketels verwarmde huizen, is ook de verduurzaming van stadswarmte noodzakelijk. Eneco draagt vanuit haar eigen missie en visie graag bij aan deze gemeentelijke ambities. Na analyse van alle beschikbare opties concludeert Eneco dat een BioWarmte Installatie (BWI) op dit moment de enige haalbare duurzame energiebron is om op korte termijn verduurzaming van de stadswarmte te realiseren. De extra onderzoeken door de gemeente Utrecht onderschrijft deze stellingname. De BWI neemt een groot deel van de Utrechtse duurzame warmteproductie in 2020 voor haar rekening en gaat daarmee fors bijdragen aan de reductie van CO2-emissies.

Welke andere opties voor duurzame warmte heeft Eneco overwogen?

Er zijn verschillende duurzame warmtebronnen. Voorbeelden zijn aardwarmte, zonnewarmte, warmte uit rioolwater, industriële restwarmte en biomassa. Deze hebben wij allen onderzocht. De meeste technieken zijn pas in de toekomst op grote schaal beschikbaar. En we moeten nu al beginnen met verduurzamen. Daarom kiezen wij nu voor duurzame warmte uit biomassa. Maar er kan meer. Het rondpompen van het water in het stadswarmtenet vraagt energie. Dat wordt binnenkort voor een groot deel zonne-energie. We werken ook aan warmte uit rioolwater en power-to-heat (elektrische boilers waarmee kortdurende overschotten van duurzame elektriciteit worden omgezet in warmte), aan een (ultra) diepe geothermie en restwarmte uit industrie. Om gehele vraag naar stadswarmte te verduurzamen hebben we alles nodig; de BWI levert maar 40% van de warmte. En als we in Utrecht van gas afgaan hebben we nog veel meer duurzame bronnen nodig. We hebben dus alles nodig voor een transitie naar een duurzame warmtevoorziening in Utrecht.

Waarom is voor deze plek gekozen?

Op deze plek maakt Eneco en haar voorgangers al bijna 100 jaar energie voor de stad. De locatie ligt op industrieterrein Lage Weide. Er is ruimte op deze plek om de nieuwe installatie te bouwen. Hier zijn de benodigde aansluitingen op de stadswarmte en elektriciteit voor de installatie aanwezig. Tevens is er op deze locatie personeel aanwezig om de installatie te bedrijven en te onderhouden. De plek ligt tevens dicht bij belangrijke snelwegen en is via de route over het industrieterrein vanaf de snelweg bereikbaar. Daardoor is er geen belasting op de stadskant door vrachtwagens die de biomassa aanvoeren.